Sanat ve finans dünyasının da büyük destek verdiği mikro kredi fikri, Bangladeşli ekonomist Muhammed Yunus tarafından geliştirildi ve Yunus’a 2006 Nobel Barış Ödülü’nü kazandırdı. Ancak son yıllarda mikro kredi kendi amacından biraz sapmış gibi görünüyor. Maddi durumu zayıf olan girişimcilerin önünü açmak için geliştirilen bu sistemin, fakir iş adamlarından çok finans dünyasının dev şirketlerinin kasalarını doldurmaya başladı. Özellikle Meksika ve Nijerya gibi ülkelerde, mikro kredi alanların bazıları kredi karşılığında istenen yüzde 100 ve üzerindeki faizleri ödeyemezken, kimileri büyüttüğü işini devam ettirmek adına yüksek faizlerle borçlanmaya devam etti. New York Times gazetesinde yayımlanan bir foto analizde ise, mikro kredi mağdurlarının hikayeleri anlatıldı. İŞTE O HAYAL KIRIKLIKLARI : Fotoğrafta iki kadının arasında görülen Muhammed Yunus, Bangladeş’teki sepet örücülerine küçük miktarlarda borç, yani mikro kredi verme fikrini geliştirdi. Ekonomist bu fikriyle, 2006’da Nobel Barış Ödülü’nü kazandı. Ancak mikro kredi fikri o kadar popüler hale geldi ki, bu uygulamanın en büyük destekçileri bile kredileri kendileri için kazanç kapısı olarak görmeye başladı. En küçük miktardaki krediden bile büyük kar elde edebilecekleri fikriyle büyük bankalar ve finans kuruluşları şimdi mikro kredi piyasasını kendi oyun alanlarına çevirmiş durumda. Bazıları zaten fakir olan müşterilerine verdikleri kredilere yüzde 100 ve üzerinde faiz dahi uyguluyor. Fotoğraftaki Maria Vargas, Meksikalı bir kredi kurumu olan Compartamos’tan büyük miktarlarda kredi almış ve geçen 20 yılda sadece beş dikiş makinesi bulunan atölyesini, 25 makinelik bir tişört fabrikasına dönüştürmüş. Rosa Gonzalez Abad, ilk mikro kredisini Meksikalı kredi kurumu Compartamos’tan 10 yıl önce almış. Başlangıçta tek başına üretim yapan Abad’ın yanında şimdi beş kişi çalışıyor. Dünya çapında binden fazla mikro kredi şirketinin yayımladığı raporların takip edildiği Mix adlı internet sitesinde yer alan bilgilere göre; Comportamos verdiği kredilere yüzde 82 oranında faiz uyguluyor. Mikro kredilere yüksek faiz uygulanan tek ülke Meksika değil. Nijerya’da da fakir halk yüksek faizli mikro kredilerle çalışıyor. Fotoğrafta tek başına görülen Anita Edward da onlardan biri. Edward, kendi güzellik salonu Amazing Collections için Nijerya’nın en önemli mikro kredi şirketlerinden biri olarak gösterilen Lift Above Poverty Organization’dan (LAPO) tam üç kez kredi almış. LAPO, “zorunlu tasarruf” olarak adlandırdığı ve kredi verenin paranın bir kısmını kendi hesabında tuttuğu bir sistem uyguluyor. Destekleyicileri, bu uygulamanın maddi durumu zayıf olanlara nasıl tasarruf edileceğini öğrettiğini savunurken, sisteme karşı olanlar ise bu uygulamanın “sömürüden” başka bir şey olmadığını söylüyor. Çünkü kredi alanlar paranın tamamını kullanmasa da bütün kredi için faiz ödüyor. Rose Ewere'nin Nijerya’daki hediyelik eşya dükkanı da LAPO’nun “zorunlu tasarruf” olarak adlandırdığı uygulamadan alınan kredilerle kurulmuş. Dünya genelinde dağıtılan mikro kredileri denetleyen Paris merkezli bağımsız kurum Planet Rating’e göre, LAPO 2009 yılında gelen yoğun baskılar yüzünden, uyguladığı aylık faiz oranını düşürme karar almış. Müşterilerin ödediği yıllık faiz yüzde 126’dan yüzde 114’e indirilmiş. Fotoğrafta, Fortuna Skin Care adlı güzellik salonunda müşterisine bir tedavi yöntemi anlatan Nijeryalı Aminant Olawole de mikro kredilerden faydalanan bir girişimci. Olawole, Aralık 2009’da, LAPO’dan üç farklı mikro kredi almış. Kredi alanlar yüksek faizlerden yakınıyor olsa da birçok şirket en fakir ve ulaşılması en zor alıcılara ulaşmanın maliyetinin kredilere yüksek faiz uygulanmasını gerektirdiğini savunuyor. Nijerya’daki domuz çiftliğinde çalışanlarını denetleyen Samuel Ighagbon, LAPO’dan yedi kez mikro kredi alıp, geri ödeme yapamamış. Analistler, bütün bu örneklerin ışığında yatırımcıların faiz oranlarını gizli tutarak zaten fakir olan kişilere kredi vererek ne kadar para kazanabileceğini sorguluyor.