Ama bu 3 banka da kamunun yönetiminde.
Bu 3 banka, banka sisteminin yaklaşık 1/3ü dolayında bir ağırlığa sahip.
- Toplam mevduatların yüzde 36.3ü bu 3 kamu bankasında.
- Toplam kredilerin yüzde 26.2sini bu 3 banka veriyor.
- Bu 3 bankanın aktifleri toplan banka aktiflerinin yüzde 30.0u büyüklüğünde.
- Bankaların tümünün elde ettikleri karın yüzde 31.8ini bu 3 banka elde ediyor.
Bu tespitten sonra gelelim değerlemeye...
- Başbakan Sayın R.T. Erdoğan ve de Sanayi Bakanı Sayın Z. Çağlayan kriz öneminden sonra bankaların reel sektöre kredi açmadıklarından sık sık yakınır oldu.
- Yakındıkları bir başka konu da bankaların yüksek karlar açıklamaları.
Kamu daha az kredi veriyor
Başbakanın ve bakanın özel bankaları eleştirirken, kamu bankalarının ne durumda olduğunu bilmelerinde yarar vardır.
- Bankaların kredilemede en önemli kaynakları mevduat hesaplarıdır. Bankaların kredileme faaliyetleri genelde mevduatlarının ne kadarını krediye dönüştürdükleriyle ölçülür.
- Kamu bankaları 2009 yılında topladıkları 100 TL mevduatın 55 TLsini krediye dönüştürürken, 4 büyük özel sektör bankası her 100 TLnin 85 TLsini krediye dönüştürdü.
- Demek ki özel sektör bankaları kredilemede daha önde koşuyor.
- Bankaların karlılıkları aktif büyülüğüne göre o yıl elde ettikleri net kar rakamına bakılarak ölçülür.
Kamu karda özellerle yarışıyor
- Kamuya ait 3 bankanın aktif (varlık) toplamına göre net karı yüzde 2.55 oranında, 4 özel bankanın net karı ise aktif büyüklüğünün yüzde 2.38i büyüklüğündedir.
-Aktif karlılığı bankalarda ortakların bu işe bağladıkları sermayeye karşı her yıl ellerine geçen net kar rakamını gösterir. Türkiyede bankaların kamu olsun özel sektör olsun yüzde 2.5 dolayında karlılık ile çalıştıkları anlaşılmaktadır.
Kamu bankalarının (2 banka halka açık statüye sahip olmasına rağmen) bir özelliği var. Kamu kuruluşları mevduatlarını bu bankalara yatırmak zorunda. Bu zorunluluk nedeniyle kamu bankaları kamu mevduatına daha düşük faiz ödeyebiliyor. Buna karşılık kamu kuruluşları borç para aradıklarında genelde krediyi özel bankalardan alıyor. Çünkü kredi için böyle bir zorunluluk yok. Özel bankalar ise rekabet piyasasında kamu kuruluşlarını daha iyi şartlarla kredilendirebiliyor. Kamu kuruluşlarının mevduatlarını kamu bankalarına yatırma zorunluluğu kamu bankalarına avantaj sağlıyor.Kamu kuruluşları ise yüksek faiz imkanlarından yararlanma imkanından mahrum kalıyor.
Başbakan ve bakan bu gerçekleri ve de yazının altında yayımlanan rakamları bilirse, banka sistemiyle ilgili değerlemelerinde daha gerçekçi olabilirler. GÜNGÖR URAS-MİLLİYET
Yazdır