Son zamanlarda Avrupalı liderlerin gündemini fazlasıyla meşgul eden türev yatırım araçları, Yunanistan’daki ülke borcu krizinin temel tetikleyicisi olarak gösterilse de ekonomistler tam aksini savunuyor. İki yıl önce ABD’de çıkan ve sonrasında bütün dünyayı etkisi altına alan kredi krizini ortaya çıkaran karmaşık finans enstrümanları, başta ABD’nin en büyük sigorta şirketi AIG olmak üzere birçok şirketi batırmıştı. Bugünlerde Avrupalı liderler, başta tahvillerin ödenmeme riskine karşı sigortalanması yani kısaca CDS olarak da bilinen bu türev araçlarının kullanımlarına, büyük kısıtlamalar getirmeyi planlıyor. Liderler, CDS’lerin, Avrupa’daki ülke borcu krizini kötüleştirdiğini ve Yunanistan’ın batmasına neden olabileceğini söylüyor. UZMANLAR TERSİNİ DÜŞÜNÜYOR Ancak uzmanlar Avrupalı liderlerle aynı fikirde değil ve CDS’lerin krizin şiddetini artırmaktan çok azalttığını dile getiriyor. Uzmanlar, bu sigorta anlaşmaları olmadan, yatırımcıların Yunanistan’ın borcunu almaya yanaşmayacağına ve ülkenin büyük kamu borcunu ödemek için euro bölgesinden ya da dış kaynaklardan alınacak destekle kurtarılmak zorunda kalacağına dikkat çekiyor. Stanford Üniversitesi öğretim üyesi iktisat profesörü Darrell Duffie, “CDS’ler konusunu iyice anlayabilirsek, Yunanistan’daki sorunun farklı nedenler kaynaklandığını görebiliriz” diye konuştu. Diğer yandan, CDS’leri satan kurumlar, borcun kötüye gitmesi durumunda alıcılarına geri ödeme yapma sözü veriyor. Yatırımcılar aynı zamanda CDS’lerle karşı karşıya kalacakları riskleri de azaltıyor. Duffie ve diğer ekonomistler, bu sigorta anlaşmaları olmadan, Yunanistan’ın borçlanma maliyetlerini atacağını savunuyor. Diğer yandan bazı analistler, risk primleri satın almanın bir ülkenin borçlanma maliyetlerini geçici olarak yükselteceğini söylese de Yunanistan’ın kamu borcu sorunun CDS’lerle daha da kötü hale geldiği fikrine karşı çıkıyor. ABD merkezli piyasa araştırma şirketi Knight Libertas’ın strateji uzmanlarından Brian Yelvington, “CDS’ler olmadan Yunanistan’ın borçlanma maliyetinin daha da yüksek olurdu” diye konuştu. Citigroup analisti Mikhail Foux, Yunanistan’ın devlet borcuna yatırım yapanlar, sigorta anlaşmaları olmadan Atina hükümetinden daha yüksek prim ödemeleri talep edebilirlerdi” dedi. YUNANİSTAN AYNI FİKİRDE DEĞİL Yunanistan ise uzmanların bu iddialarına karşı çıkıyor. Atina yönetimi Yunanistan’ın borcuna karşılık CDS kullanan yatırımcıların ülkenin borçlanma maliyetlerini yukarı çektiğini söylüyor. Hatta, Yunan yetkililer belirli bir düzenlemeden geçmeyen bu sigorta anlaşmalarının ülkeyi iflasa sürüklerken, Wall Street’deki bankaların ve küresel hedge fonların ceplerini doldurduğuna dikkat çekiyor. Salı günü ABD Başkanı Barack Obama ve yönetimin diğer yetkilileriyle bir araya gelen Yunanistan Başbakanı Yorgo Papandreu, “Spekülatörler, Yunanistan’ın batışına karşı pozisyon alarak, günde milyarca dolar kazanıyor” dedi. Obama yönetiminden spekülatörlerin önüne geçmek adına düzenlemeler gerçekleştirmek için destek isteyen Papandreu, spekülasyonların önüne geçilmemesi durumunda domino etkisi yaratacağı ve Avrupa geneline yayılabileceğini dile getirdi.