Borcumuz ne kadar?
Tarih: 16 Şubat 2010 - 09:43
Avrupa ülkelerinde Yunanistanla başlayan sarsıntının ardından ülkelerin kamu kesimi borç stoku ve borç yükü (borç stoku/GSYH oranı) yeniden ve bu kez netleştirilmiş şekliyle değil eski biçimiyle yani brüt borç stoku ve brüt borç yükü çerçevesinde gündeme geldi.
Aşağıda size sunduğum tablo Türkiyenin kamu kesimi ve özel kesiminin brüt borç stoku ve borç yükünü (borç stoku / GSYH) gösteriyor. Genellikle bu sayı ve oranlar iktidardaki hükümetin başarı ya da başarısızlığını anlatmakta kullanıldığı için de başlangıç yılı olarak iktidar partisinin iktidara geliş yılı alınıyor. Ben de öyle yaptım ve 2002 yılsonu ile 2009 yılsonu sayı ve oranlarını karşılaştırma yoluna gittim. İç borçlarla ilgili sayılar 2009 yılsonunu göstermekle birlikte dış borçlarla ilgili sayılar 2009 yılının üçüncü çeyrek sonuçlarını gösteriyor. Henüz yılsonu dış borç sayıları açıklanmadı. O nedenle dış borçlar için 2009 yılının üçüncü çeyrek sonuçlarını aldım. Tabloda yer alan borç stoku sayıları ve GSYH milyar dolar ve borç yükü oranları da yüzde olarak okunmalıdır. Kamu kesimi deyimini kullanırken merkezi yönetime ek olarak yerel yönetimleri ve KİTleri de toplama katıyoruz.
Kamu kesiminin toplam borç stoku 2002den (151.5 milyar dolar) 2009a (301.3 milyar dolar) iki kat artmış bulunuyor. Asıl artış yüzde 143 ile merkezi yönetim iç borç stokunda ortaya çıkmış.
Buna karşılık GSYHmız 2002den (230.5 milyar dolar) 2009a (630 milyar dolar olarak tahmin ediliyor) yüzde 173 arttığı için kamu kesiminin borç yükü azalmış görünüyor.
2002den 2009a özel kesimin dış borçlarında hızlı bir artış gerçekleşmiş görünüyor. Özel kesim kamu kesiminin dış borç stokundaki artışın gerilemesinden yararlanarak boşluğu dolduruvermiş.
Tablodaki dönem boyunca kamu kesimi toplam borç stoku iki kat arttığı halde kamu kesimi toplam borç yükü yüzde 27 oranında azalmış, özel kesim dış borç stoku 4 kat arttığı halde özel kesim dış borç yükü yalnızca yüzde 44 oranında artmış görünüyor. Bu işin sırrı nedir diye sorarsanız önce tablodaki USD kurlarına sonra da GSYHdaki artışa bakmanızı öneririm. USD kuru değişmeden kalırken aynı dönemde GSYHnın artış oranı yüzde 263 olmuş.
Üzerinde çok tartışma yapılan bir konu da dış borç geri ödeme miktarı yani dış borç servisimiz. Bugünkü verilere göre Türkiyenin 2010 yılında yapacağı dış borç geri ödemesi 12.8 milyar doları kamu kesimine 40.7 milyar doları özel kesime ait olmak üzere toplam 53.5 milyar dolar. Bu miktarın özel kesime ait olan bölümü yıl içinde alınıp ödenecek kısa vadeli borçlar nedeniyle değişiklik gösterebilir.
Mahfi Eğilmiz-Radikal
Site adresi: https://www.finansingundemi.com/haber/borcumuz-ne-kadar/269022