Artan risk iştahı ile 2009'da emtiadan gelişmekte olan piyasalara kadar bir çok varlıkta yaşanan rallinin ardından 2010'un rotasını belirleyecek kritik aylar başlıyor. Uzmanlara göre 2010'un ilk aylarında piyasalardaki ralli devam edecek ancak yılın ilerleyen dönemlerinde bu rallinin hızı kesilecek. Ekonomideki iyileşme sinyalleri ile hisse senetleri piyasasına geri dönüş olacak ancak 2009'daki büyük getiriler görülmeyecek. Beklentiler, S&P 500 endeksinin bu yıl yüzde 8,7 yükseleceği yönünde. Bazı tahminlerde ise 1999'dan beri yıllık ortalama getirisi eksi yüzde 0,9 olan S&P 500 endeksinde bu yıl yaşanacak yükselişin yüzde 8 civarında olacağı öngörülüyor. Yani bir anlamda kurnaz yatırımcılara iyi gelir kapısı olan 2009'daki dev ralli 2010'da tekrarlanmayacak. Hisse senetleri piyasasının 2010'a iyi başlaması bekleniyor çünkü 2009'u sert maliyet kesintileri ile geçiren şirketlerin bu yıl açıklayacakları bilançolarda bu önlemlerin olumlu etkileri iyice hissedilecek. Ancak uzmanlar yatırımcıların 2010'un ilk aylarında iyi kazanacağı sonraki aylarda işlerin tersine dönebileceği yönünde de uyarıyor. Bir kaç ay devam eden rallinin gidişatını ise 2009'da iyice kemer sıkmış olan şirketlerin bilançoları ve ekonomik iyileşmeye duyulan güven belirleyecek. Uzmanlar, şimdiden yatırımcılarına 2010'da piyasalardan geçen yılki gibi bir ralli beklememeleri yönünde uyarı notları geçmeye başladı. Örneğin yatırım bankası Barclay's Capital portföy stratejistlerinden Brian Knapp, yatırımcılarına geçtiği notta S&P 500'ün 2010'un ilk yarısında 990 puana kadar düşeceğini yıl sonuna doğru ise 1.120 puana kadar toparlanacağını belirtti. Öte yandan piyasaların performansı üzerinde ABD Merkez Bankası'nın (FED) gevşek para politikasından çıkış yönünde atacağı adımın hızı ve ekonomik veriler da etkili olacak. Ocak ayında ABD'de açıklanacak veriler beklentilerden iyi gelirse FED gevşek para politikasından daha da erken çıkabilir. Bu da piyasalara moral aşısı yapar. En yakın raporlar ise 8 Ocak'ta gelecek, tarımdışı istihdam, işsizlik ve saat başı kazanç verileri açıklanacak. Tarımdışı istihdamın aralık ayında 8 bin düşmesi bekleniyor. Aralık işsizlik oranı ise yüzde 10'dan yüzde 10,2'ye kadar yükselebilir. 2010'da hisse başına kazanç 70 dolara yaklaşır Önümüzdeki günlerde açıklanmaya başlayacak olan 2009'un son çeyreğine ait şirket bilançoları ise 2010 bilançolarına ışık tutacak. Şirketler 2010 yılında maliyet kesintisine devam eder, örneğin yeniden işe alımlara başlamazsa ilerleyen dönemlerde açıklanacak şirket bilançolarında karlar daha da yüksek gelebilecek. Buna karşılık şirketlerin kar marjlarını artırmak için harcamaları kısmaya devam etmesi ekonomiye duyulan güveni zedeleyebilir. Bu da bir endişe olarak hisse senetleri piyasasındaki olumlu havayı kaçırır. ABD Merkez Bankası'nın (FED) en geç yıl sonuna doğru faiz artırımına gitmesi ise ekonomide iyileşme yönünde moral verir. Bloomberg'ün tahminlerine göre S&P 500 endeksindeki şirketlerin 2010 genelindeki hisse başına ortalama kazancı geçen seneye kıyasla yüzde 21 artacak. S&P 500 endeksinin bir yıllık seyrine bakıldığında ise hisse başına işletme kazançlarının 2010 yılı ile birlikte yükselişe geçeceği görülüyor. Referans'ın hesaplamalarına göre 2001 yılında ABD'de yaşanan 11 Eylül saldırıları sonrası girilen resesyon süreci sonrasındaki 6 yıl içinde hisse başına kazancın 40 dolarlardan 90 dolarlara kadar çıktığı görülüyor. Küresel krizin başladığı 2008'den 2009 yılının sona kadar ise S&P 500'de izlenen şirketlerin hisse başına kazançları yeniden 40 dolar seviyelerine kadar düşmüştü. Şimdi yapılan tahminlere göre 2010'un ikinci çeyreğinden sonra bu kar oranı 60 doları geçecek, 2010 sonunda ise 70 dolara kadar ulaşabilecek. Bir anlamda S&P 500 şirketleri 2010 sonuna kadar hisse başına kazançlarını yüzde 75 artıracak. 10 yıl içinde tarihi boğa piyasası yaşanacak Öte yandan 2010'da 2009'daki gibi bir ralli beklemeyen uzmanlar 2010'dan itibaren sürecek ilk 10 yılda şu ana kadar görülmemiş "tarihi bir boğa piyasası" yaşanacağını iddia ediyor. "Doktor Kıyamet" olarak da tanınan ünlü ekonomist Marc Faber'e göre önümüzdeki 5 ila 10 yıl içinde piyasalar şu anda olduğundan çok daha yukarı seviyelerde seyredecek, dolar düşük seviyelerde kalırken altın da değerlenmeyi sürdürecek. Yatırımcıların yakından izlediği, hisse senetleri üzerine değerlendirmelerin yapıldığı yatırım danışmanlığı web sitesi Seeking Alpha'ya göre de bir önceki 10 yıllık dönemle karşılaştırıldığında önümüzdeki 10 yıllık dönem büyük bir boğa piyasasına gebe. Çünkü hisse senetleri piyasası şu anda bundan 10 yıl öncesinin seviyelerinde ancak milli gelir düzeyleri o döneme kıyasla kat be kat daha büyük. Örneğin 1999'da 10 bin 500 seviyelerinden olan Dow Jones endeksi şu sıralar yine 10 binli seviyelerde. Ancak o dönemde 9.22 trilyon dolar olan ABD'nin Gayrisafi Yurtiçi Hasılası (GSYİH) şu anda 12.93 trilyon dolar ile yüzde 40, 1999'da 30 trilyon dolar olan dünya milli geliri ise şu anda 60.3 trilyon dolar ile yüzde 100 daha büyük. Bunun 10 yıl içinde tarihi bir boğa piyasasını beraberinde getireceğini savunan uzmanların bir diğer iddiası ise bu 10 yıllık süre içinde Çin, Brezilya, Meksika, Endonezya ve Doğu Avrupa ekonomilerinin 2020'ye kadar GSYİH'lerini katlayacağı, 2015'te ise yeni oyuncuların ortaya çıkacağı yönünde. Tahminlere göre Afrika ülkeleri 5 yıl içerisinde uluslararası finans piyasalarında boy göstermeye başlayacak ve yeni bir yatırım ve büyüme alanı yaratacak. Sıla Özçelik/ Referans