İstihdamın en yoğun olduğu sektörlerden biri olan tekstil için 2009’un kolay geçtiği söylenemez. Son üç yıldır Çin ve Hindistan gibi ülkelerle dış pazarlarda rekabet sıkıntısı yaşayan sektörde global kriz, farklı şekillerde değerlendiriliyor. Sektöre yıllardır emek veren Eroğlu Holding Yönetim kurulu Başkan Yardımcısı Şahin Eroğlu, global krizin olumlu etkileri de olduğunu şöyle anlatıyor: “Avrupa’daki müşterilerimiz kriz nedeniyle kısa vadeli alım planları yaptı. Çünkü uzun vadeli planlar yapmaktan korktular. Türkiye bu noktada hızlı üretim, kalifiye iş gücü ve lojistik avantajlar nedeniyle kısa vadeli alımları çekti.” Bu işadamına göre aynı mantıkla 2010 tekstil sektörü için daha kötü geçecek. Krizin global etkileri yumuşamaya başladığından büyük alım gruplarının uzun vadeli bakabilme becerisini yeniden kazanması bunun en büyük nedeni. Bir başka bakış açısına göre ise yaklaşık 2.5 milyon kişinin çalıştığı sektör, 2009’da yüzde 20 gibi büyük bir istihdam kaybına uğradı. Maliyetlerin artması, karların azalması, siparişlerdeki düşüş nedeniyle üretim kapasitesini azaltmak zorunda kalan şirketler elemanlarına kapıyı göstermek zorunda kaldılar (yaklaşık 200 bin tekstil çalışanının işsiz kaldığı, bin 500 fabrika ve atölyenin faaliyetine son verdiği tahmin ediliyor). Ancak yılın son üç ayında krizin etkilerinin azaldığı yönünde sinyaller alınınca, istihdamda 2010 beklentileri iyileşme gösterdi. İşte İnsan, “bardağın yarısını dolu” görmeyi tercih eden tekstil şirketlerinin 2010 planlarını araştırdı. “Önce çıkardığımız elemanları alacağız” Abdurkadir Konukoğlu/ Sanko Holding Yönetim Kurulu Başkanı Şu anda sektörde ertelenmiş eleman alımları var. 2010’da eğer yeni bir kriz dalgası olmazsa bu kadroların doldurulacağını düşünüyorum. Ancak yine de ikinci çeyrekten önce bir kıpırdanma yaşanmayacaktır. Son aylarda özellikle ihracatta bir kıpırdanma var. Bu da eleman alımına yansıyacaktır çünkü hem mavi hem de beyaz yakalı elemanlara ihtiyaç artıyor. Öte yandan sektör Ar-Ge’yi giderek daha çok benimsiyor. Bu bölümlerde çalışacak elemanlara da ihtiyaç olacak. Biz öncelikle çıkardığımız elemanları geri almayı planlıyoruz. Çünkü onları tanıyoruz. Ancak kimse ücret artışı beklememeli. “2010’da yüzde 10 artış olur” İbrahim Burkay/ Uludağ Tekstil İhracatçıları Birliği (UTİB) ve Burkay Tekstil Yönetim Kurulu Başkanı Sektör istihdam anlamında yüzde 15-18 arasında küçülme yaşadı ama 2010 yılı biraz daha farklı olacak. Hatırı sayılır bir canlanma bekliyoruz ama bu aynı oranda istihdama yansımaz. Yine de yüzde 10’luk bir artış olur. Burkay Tekstil’de 212 kişi çalışıyor. 2010 yılında 20 kişi daha almayı planlıyorum. 2009 yılı boyunca ekonomik kriz nedeniyle eleman ihtiyaçlarımızı ertelemek zorunda kaldık. 2010’da bunları karşılamayı planlıyoruz. Genel olarak bakıldığında üniversite mezunu kalifiye eleman ihtiyacımızı ertelemiştik. 2010’daki alımlarımızı da daha çok üretim, kalite ve satış bölümleri için yapacağız. “Alımları ertelemedik” Ahmet Nazif Zorlu/ Zorlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı Bana göre tekstil sektörünü kurbanlık koyun gibi göstermeleri haksızlık. Çünkü son aylarda ihracat artışı yaşadık. 2010’dan umutluyum. 2008’in sonlarında çıkarılan elemanların bir bölümü 2010’da geri alınacak, 2011’de ise kriz öncesi rakamlara dönülecek. Zorlu Tekstil olarak ihtiyaç duyduğumuz pozisyonlardaki alımları ertelemedik. Yaklaşık altı bin kişiyi istihdam ediyoruz. Zaten bu yılın ikinci yarısından itibaren kriz öncesindeki rakamlarımıza dönmüştük. 2010’da makine alımı gibi iyileştirme yatırımları yapacağız. “Elemanları koruduk, karı koruyamadık” Cemalettin Sarar / Sarar Giyim Yönetim Kurulu Başkanı 2010’da tekstil sektöründe istihdam artışı beklemiyorum. Çünkü kapanan fabrikalar var; Denizli, Bursa, Adana, Gaziantep’te fabrikalar kapanıyor. Sarar Giyim olarak beş bin kişiyi istihdam ediyoruz. Çalışanların yüzde 90’dan fazlası bayan. Bu yıl kimseyi işten çıkarmadık. Yaklaşık 100 kişi emekli olarak ayrıldı, hepsinin yerine genç elemanlar aldık. Elbette bunu marka olduğumuz için yapabiliyoruz. Bunun için hem yurtdışında hem de içerde kar marjlarımızı yüzde 5’lere gerilettik. Fiyatları düşürerek istihdamı koruyabildik. Bence 2010 da böyle geçer. Yeni bir kriz dalgası gelirse, eleman çıkarmak zorunda kalabiliriz elbette ama böyle bir şey beklemiyoruz. “20 kişi alacağız” Nedim Özbek/ GLM Group Yönetim Kurulu Başkanı 2010 yılında sektörün istihdam açısından yüzde 5 ile 10 arasında büyüyeceğini tahmin ediyorum. Bu iyimser tahminin nedeni ise 2009’un son çeyreğinde küresel krizin etkilerinin azaldığını gösteren gelişmeler. GLM Group olarak Redstar ve Geisha Milano markalarını pazarlıyoruz ve toplam 400 kişi çalıştırıyoruz. 2010’de yaklaşık 20 yeni eleman alacağız. Yurtdışı satış ve tasarım ekiplerini büyütmeyi planlıyoruz. Özellikle yurtdışı satış ekibinin fiyatlandırma, pazar araştırmaları ve satış yönetimi konularında donanımlı olmalarını, üniversite mezunu ve tercihen iki yabancı dil bilmelerini istiyoruz. İK bütçemiz ise 7 milyon TL civarında olacak. “Sektörde kaliteli insan çok” Hikmet Tanrıverdi/ İstanbul Hazır Giyim İhracatçıları Birliği Başkanı Tekstil ve konfeksiyon ihracatında son bir yılda yüzde 16’lık daralma var ancak bu rakam Türkiye’nin genel ihracat kaybının altında kalıyor. 2010’da bu kaybı yeniden kazanacağımızı düşünüyoruz. Bence yüzde 20’lik istihdam küçülmesi de yeniden doldurulur. Özellikle orta düzey yönetici alımları artar. Satış, pazarlama, dış ticaret ve tasarım bölümlerine eleman alınması gerekiyor. Sektörde bu konularda yetişmiş çok kaliteli insan kaynağı var. İstanbul Moda Akademisi sayesinde sektöre yetenekli gençleri kazandırıyoruz. Üretimin yarısını kendi markamıza yapıyoruz” Şahin Eroğlu/ Eroğlu Holding Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Şirketimiz daha çok denim üretiyor, üretimdeki düşüş yaşadık ancak perakendedeki gelişmeler nedeniyle eleman çıkarmadık. 4 bin 500 kişi çalışıyor şirkette, 2010’de ne eleman çıkarmayız. İhracatta azalma olabilir çünkü büyük alım grupları uzun vadeli alımlar yapmaya başladılar. Ancak üretimdeki bu düşüşü perakendeye yapılan yatırımla telafi edeceğiz. Üretimin yüzde 50’sini kendi markamız için yapıyoruz. Perakendede yüzde 25’lik büyüme planlıyoruz. “Hedefin yüzde 5 gerisindeyiz” Hüseyin Özdilek / Özdilek Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Sektör küçülüyor ancak markalaşmayı başaranlar ayakta kalıyor. Katma değeri olmayan ürünleri ihraç eden şirketlerin Hindistan, Çin, Pakistan gibi ülkelerle rekabet etme şansı yok. Türk tekstil sektörü İtalya seviyesine ulaşamadan Çin rekabetine yakalandı. Gelişimini tamamlayamadı. Ülkeye ithal çarşaf, havlu giriyor. Biz Özdilek olarak 2009’u hedeflerin yüzde 5 gerisinde tamamladık. Eleman çıkarmak zorunda kaldık. Tekstil üretiminde 2010’da da eleman alımı yapmayacağız. Çünkü sipariş yok. Ama perakende ayağında artış yapmayı planlıyoruz. İŞ’TE İNSAN –SABAH Yasemin Salih [email protected]