ERKİN ŞAHİNÖZ /para dergisi GEÇEN haftaki “Paritede yeni dönem” başlıklı yazımızdan alıntı yaparak başlıyoruz yazımıza... “Uzun zamandır euro-dolar paritesi ile hisse senedi piyasaları arasında kuvvetli bir pozitif korelasyon olduğunu hepimiz biliyoruz. Bir başka ifadeyle, dünyada risk iştahının arttığı dönemlerde (haliyle borsalar yükseliyor) euro-dolar paritesi de yükseliyor yani dolar değer kaybediyordu. Bu oldukça normal karşılanması gereken bir ilişkiydi. Arkasında iki neden bulunuyor: 1. Risk iştahı arttığında ABD Hazine kağıtlarına park etmiş olan ‘uluslararası sermaye’ ve ‘Amerikan sermayesi’ hazine kağıtlarından çıkarak riskli varlıklara yöneliyordu. ABD Hazine kağıtlarından çıkış ve başka para birimlerine geçerek riskli varlıklara yönelme sırasında dolar satılıyor (arzı artıyor) ve dolar değer kaybediyordu. 2. FED'in faizleri yüzde 0'a indirmesinden ve faizlerin oldukça uzun bir süre düşük tutulacağı taahhüdünü vermesinden sonra dolar dünyanın ucuz fonlama kaynağı statüsünü yen'den geçici süreliğine (birkaç ay) aldı. Bir başka ifadeyle dolar, carry trade'in yeni fonlama parası oldu. Dolar cinsinden borçlanma ve borçlanılan dolarları başka para birimlerine çevirerek riskli varlıklara yönelme sırasında da dolar değer kaybediyordu. Bu iki faktör, risk iştahındaki artışla değer kaybeden doları adeta özdeşleştirdi... Bu ilişkinin sonsuza kadar sürmeyeceğini ve belli bir noktada zayıflayacağını ısrarla her fırsatta aktarmaya çalıştık. Geçen hafta cuma günü parite ile borsalar arasındaki pozitif korelasyonun zayıflayacağı yeni bir dönemin başlangıcı olabilir. ABD'de kasım ayı tarım dışı istihdam raporunun beklenenin çok ötesinde iyi gelmesiyle veri öncesi 1.51’li düzeylerde olan parite veri sonrası 1.48’lere kadar geriledi. Üstelik ABD borsaları tam anlamıyla coşarken. Borsalar yükselirken ve risk iştahı yüksekken doların değer kazanması son aylarda pek görmediğimiz bir durum. Borsalar yükselirken cuma günü dolarda yaşanan sert değerlenmenin ana nedeni istihdam raporundan sonra ABD ekonomisinin beklenenden hızlı toparlanacağı (ABD 10 yıllık hazine faizlerinin yükselmesi bunu teyit ediyor) ve dolayısıyla FED'in faiz artırımlarına erken başlayabileceği beklentisinin kuvvetlenmesi. Döviz piyasalarında dengelerin değişeceği yeni bir döneme giriyor olabiliriz. Bu bağlamda geçen hafta cuma günü , parite-risk iştahı ilişkisinin zayıflamaya başlayacağı, yerine parite-büyüme beklentileri arasındaki fark (Eurozone-ABD) ilişkisinin kuvvetlenmeye başlayacağı "yeni bir dönemin" başlangıcı olmaya aday...” BEKLENENDEN İYİ GELEN VERİLER Evet, geçen haftaki yazımızda döviz piyasalarında dengelerin değişeceği yeni bir döneme girmiş olabileceğimizi ve bu denge değişiminin de petrolden altına, borsalardan diğer emtialara olmak üzere tüm finansal piyasalar üzerinde etkisinin sert bir şekilde hissedilebileceğini belirtmiştik. Geçen cuma ABD’de kasım ayı için açıklanan perakende satış verisi bu beklentimizi haklı çıkardı. Piyasa beklentilerinden çok daha iyi gelen toplam perakende satışlar ve otomotivden arındırılmış çekirdek perakende satışlar geçen haftaki yazımızda belirttiğimiz gibi euro/dolar paritesi ile risk iştahı arasındaki pozitif ilişkisinin zayıflamaya başlayacağı (hatta tersine dönebileceği), euro/dolar paritesi ile faiz farkı beklentileri (Avrupa ile ABD arasında) arasındaki ilişkinin kuvvetlenmeye başlayacağı yeni bir döneme girdiğimizi göstermiş oldu. Beklenenden çok daha iyi gelen perakende satış verileri, piyasalarda ABD ekonomisinin beklenenden daha hızlı toparlanmakta olduğu algılamasını kuvvetlendirdi. Haliyle FED’in faiz artırımlarına beklenenden erken başlayabileceği ve bunun da doların değer kazanmasını sağlayacağı düşüncesi giderek kuvvetleniyor. Bu düşüncenin kuvvetlendiğini paritenin veriye verdiği sert reaksiyondan görebiliriz. Veri öncesi 1.4770 düzeylerinde bulunan parite, veriden sonra dolar lehine 1.4610 düzeylerine kadar indi. Mart başından beri açılan ve riskli varlıklara yönelen carry-trade’lerin yüzde 80’ini dolarla fonlandığını göz önüne alırsak, önümüzdeki günlerde aşağıdaki zincir reaksiyonun başlaması olasılığı bir hayli yüksek. ZİNCİR REAKSİYON “Ekonomik toparlanma beklenenden hızlı oluyor” düşüncesi, “FED beklenenden erken faiz artırabilir” algılamasının oluşması, erken faiz artırımı beklentisinin doları güçlendirmesi, doların değerlenmesinin dolarla fonlanmış carry trade'leri rahatsız edip riskli varlık satışı başlatması... Bir başka ifadeyle, döviz piyasalarında değişen dengelerin önümüzdeki günlerde (ya da yeni yılın başında) dünya genelinde satış dalgasının tetikleyicisi olacağını düşünüyoruz. Özetlersek; mart başından beri dünya piyasalarında yaşanan hızlı toparlanmada fonların büyük bölümü riskli varlıklardaki yatırımlarını Japon Yen'inden ziyade ABD Doları ile fonladı. Ve önümüzdeki 3-4 aylık süreçte mart başından beri ciddi şekilde değer kaybeden doların değerlenmeye başlayacağını tahmin ediyoruz. Dolarda beklediğimiz değerlenme sürecinin riskli varlıklardaki yatırımlarını dolarla fonlamış olan fonların kur kaybına uğramamak için yatırımlarının bir kısmını nakde çevirerek kar realizasyonu yapacağını tahmin ediyoruz. Dolardaki değer kazancı ve hisselerdeki düşüş beklentimize paralel olarak, petrol ve altın başta olmak üzere emtia fiyatlarında da belirgin bir düşüş yaşanacağını öngörüyoruz. Bu satış sırasında Türkiye'deki hazine bonosu faizlerinin yükselmesi olasılığı da hayli yüksek. O halde, önümüzdeki 3 ay içinde yatırımcılara aşağıdaki stratejileri öneriyoruz: * 80 dolar düzeylerinden petrol kontratlarında satış (veya açığa satış), * 1.150-1.200 dolar bandında altında satış (veya açışa satış), * Dow Jones'ta 10 bin 500'de, İMKB'de 50-52 bin aralığında satış (veya açığa satış), * Dolar kurunda 1.465 düzeylerinde TL'den dolara geçiş, * Hazine bonosu satışı... Son söz: Suyu getiren de bir, testiyi kıran da...