ERKİN ŞAHİNÖZ / Para Dergisi YAKLAŞIK 8 ay önce finansal piyasalarda büyük çöküş yaşanırken, kapitalizmin sembolü yatırım bankaları kağıttan kuleler gibi yıkılırken, 3 çeyrek sonrası için bizim gibi büyüme öngörüsünde bulunanlara deli gözüyle bakılırken de bugünküne benzer bir yazıyı kaleme almıştık. Şubat sonu ve mart başındaki yazılarımızda bugün önereceklerimizin tam tersini önermiştik. O dönemdeki yazılarımızda merkez bankalarının ve hükümetlerin devreye soktuğu mali ve parasal teşviklerin 2009'un yaz aylarında dünya ekonomisinin resesyondan (daralma süreci) kurtulmasını sağlayacağını ve finansal piyasaların da bu gelişmeyi 4-5 ay öncesinden satın almaya başlayacağını düşünerek, hisse senedi alımı, euro/dolar paritesinde dolar lehine pozisyon açılmasını, dolardan TL'ye geçilmesini ve petrol kontratı satın alınmasını önermiştik... Öngörülerimiz büyük ölçüde haklı çıktı. Dünya ekonomisi, 2008’in dördüncü çeyreğiyle 2009’un ilk çeyreğinde uçurumdan aşağı yuvarlanırmışçasına, tarihte emsali görülmemiş düzeylerde daralma yaşadı. Uzmanların çoğu aksini savunurken, ikinci çeyrekte daralmanın şiddetinde ciddi derecede azalma yaşanacağını yani ekonomik aktivitenin ikinci türevinin pozitife döneceğini savunuyorduk. Tüm dünyada daralma oranları ikinci çeyrekte azaldı. Finansal piyasalar bu gelişmeyi “yeşil filizlerin belirmesi” olarak nitelendirdi. Dünya ekonomisinin üçüncü çeyrekte büyüme dönemine gireceğini yani ekonomik aktivitede ikinci türevden sonra birinci türevin de pozitife döneceğini öngörüyorduk. O dönemde yine uzmanların çoğu, daralmanın 2010’a kadar devam edeceğini tahmin ediyordu. Nitekim Avrupa’dan ABD’ye dünya ekonomilerinin ana motorları üçüncü çeyrekte büyüme dönemine girdi. Finansal piyasalar bu gelişmeyi de “yeşil filizlerin fidanlaşması” olarak nitelendirdi. Reel ekonomik aktiviteye yönelik öngörülerimize dayanarak, finansal piyasaların da bu gelişmeleri 4-5 ay öncesinden (şubat sonu ya da mart başı gibi) satın alacağını düşünerek yaklaşık 8 ay önce varlık satın almanın tam zamanı temalı yazılarımızla hisse senedi alımı, euro/dolar paritesinde dolar lehine pozisyon açılmasını, dolardan TL'ye geçilmesini ve petrol kontratı satın alınmasını önermiştik... TAHMİNLERİMİZ TUTTU O dönemden bu yana Dow Jones endeksi 6 bin 500'den 10 bin 300'e, İMKB-100 endeksi 23 binlerden 53 binlere, petrol fiyatları 33 dolardan 80 dolarlara seviyelerine yükselirken; dolar kuru da 1.80'lerden 1.45'lere geriledi. Tahminlerimiz büyük ölçüde tuttu. Bugünse 8 ay önce önerdiklerimizin tam tersini önereceğiz. Son dönemde finansal varlık fiyatlarındaki yükselişlerin reel sektördeki toparlanmanın çok önünde gitmeye başladığını düşünmeye başladık. Finansal piyasalardaki iyileşmenin reel sektör gelişmelerinin ima ettiğinden çok daha fazla olduğuna inanmaya başladık. Fiyat/geleceğe yönelik kar oranlarının hisse senetlerini pahalı düzeylere getirdiğini düşünmeye başladık. Bu nedenle de önümüzdeki 3 aylık süreçte hisse senedi fiyatlarında düşüş, dolar kurunda yükseliş, petrol fiyatlarında düşüş ve euro/dolar paritesinde dolar lehine kuvvetli bir eğilimin başlamasını bekliyoruz. Bu beklediğimiz hareket, zamanlama olarak önümüzdeki günlerde olduğu gibi yıl sonuna doğru, hatta hemen önümüzdeki yılın başında da başlayabilir. Zamanlamayı kestirmenin zorluğu, kriz sırasında büyük darbeler yemiş fonların yılın son çeyreğinde varlık fiyatlarını suni şekilde mümkün mertebe yüksek tutma dürtüsünden kaynaklanıyor. Ancak zamanlama bizce çok önemli olmayacak. Çünkü satış önümüzdeki günler yerine yeni yılın başında başlasa bile, varlık fiyatlarında mevcut düzeylerin çok üstüne çıkılabileceğini düşünmüyoruz. Bu bağlamda Dow Jones'ta 10 bin 300-10 bin 500 aralığında, İMKB'de 50 binli düzeylerde, petrolde 80 dolarlarda satış yapılmasını; dolar kurunda ise 1.45-1.465 aralığında TL'den dolara geçiş tavsiye ediyoruz. Ancak bu görüşümüz eski günlerin yaşanmasını beklediğimiz şeklinde yorumlanmasın. Yıllarca sürecek boğa piyasası içinde düzeltme bekliyoruz. Beklentimiz boğa piyasasının yerini ayı piyasasına bırakması değil. Beklenenden daha uzun süreli ve daha sert geçmesini beklediğimiz bu düzeltme için yeter derecede malzeme biriktiğini düşünüyoruz. Önümüzdeki günlerde yukarıda sıraladığımız yatırım önerileri için hedef düzeyleri de aktaracağız...