Emrah Gürkan/Talip Yılmaz/ Ekonomist Aile kavgaları bazı şirketleri iflasa kadar sürüklüyor. Bunun Türkiye’de en acı örneklerinden biri Uzel Makine ile yaşandı. Türkiye’nin en eski ve en büyük tarım makineleri şirketi olan Uzel, çok değil bundan üç yıl öncesine kadar dünyanın sayılı traktör üreticilerinden biriydi. Önce baba Ahmet Uzel’in ölümü, ardından anne Türkan Uzel ile çocukları Şafak Kibar, Serdar ve Önder Uzel arasında yaşanan kavga, Türkiye’nin en köklü şirketlerinden birinin sonunu getirdi. Borçları yüzünden hammadde alamadığı için 2008’de üretimini durduran ve tüm işçilerini işten çıkaran Uzel, arkasında büyük bir borç ve borsada bu hisseye yatırım yapmış 10 binlerce mağdur bıraktı. Kurtuluş planı başladı Neresinden bakarsak bakalım, karşımızda oldukça karışık bir hikaye var. Yaşananlar adeta bir dizi film senaryosundan çıkmış gibi. Ortada açılmış yüzlerce dava, onbinlerce mağdur insan, birbirini medya önünde suçlayan aile bireyleri var. Özellikle de diğer aile bireylerinin ağabey Önder Uzel'e yönelik şirketleri haksız şekilde ele geçirmeye çalıştığı yönünde suçlamaları söz konusu. Önder Uzel ise Uzel Makina’yı tekrar diriltmek için uğraştığını iddia ediyor ve attığı adımları ‘Uzel’in kurtuluş planı’ olarak öne sürüyor. İstanbul Rami fabrikasında bir araya geldiğimiz Uzel, aile içi yaşanan tüm o kavgalara girmeden, sadece Uzel Makine’nın geleceğini ve tüm bu sorunlardan nasıl kurtulacağını anlattı. Profesyonel yöneticiyim Anımsanacağı gibi 2007 yılında Uzel Holding, Hollanda’da kurulu grup şirketi Uzel Agri’ye Uzel Makina’nın yüzde 83’ünü sattı. Ardından da 2008’de Uzel Agri, Uzel Makina’nın yüzde 63 hissesini Singapur’da kurulu İngiliz Distribution Pte Ltd’ye sattı. Önder Uzel’e söyleşimizin başında öncelikle bu satış işlemlerinden sonra şu anki konumunu soruyoruz. Verdiği yanıt ise “Uzel Agri’de hala yüzde 20 oranında Uzel Makina hissesi olduğu için burada Uzel Holding’in bir ortaklığı mevcut. Şirketin asıl sahibi olan İngiliz şirkette ise herhangi bir ortaklığım yok. Yani sadece onların profesyonel yöneticisi olarak Uzel Makina’da yönetim kurulu başkan yardımcılığı görevini üstlenmiş durumdayım” oluyor. Uzel, satış sonrası ortaya çıkan, çağrı zorunluluğu konusunda ise ilk işlemin grup içi, ikincisinin ise zor durumdaki şirketi kurtarmak olduğunu söylüyor ve yapılmasının gerekmediğini iddia ediyor. Üretim tekrar başladı Uzun yıllar Massey Ferguson lisansıyla traktör üreten Uzel, 2008 Nisan ayında borçları yüzünden üretimini durdurmak zorunda kalmıştı. Önder Uzel, uygulamaya soktuğu bir formülle üretimin tekrar başladığını söylüyor. Fakat Massey Ferguson ile yolların ayrılması nedeniyle bu kez üretim 14 Nisan’dan bu yana Uzel markasıyla gerçekleşiyor. Böylelikle Uzel ismi, ilk kez marka olarak da kullanılmış oluyor. Uzel Makina’da üretimin tekrar başlaması, aslında iki yeni şirketin kurulması sayesinde gerçekleşmiş. Birinci şirket, Uzel’in 10 eski bayisi tarafından geçtiğimiz şubat ayında kurulmuş. Şirketin ismi BuyTruck. Önder Uzel, kendilerine güvenen eski bayilerle bir araya gelip Türkiye’de ilk kez böyle bir sistemle şirket kurduklarını söylüyor. BuyTruck yeni üretilmeye başlanan Uzel marka traktörlerin Türkiye distribütörlüğünü yürütüyor. Diğer tarafta ise Merkotek adında üretimi gerçekleştiren bir başka şirket var. Bu şirket ise Önder Uzel’in deyimiyle Uzel markasına güvenen beş yatırımcı tarafından destekleniyor. Her iki şirkette de hissedar olmadığını söyleyen Önder Uzel, sistemi şöyle anlatıyor: “Model aslında basit. Üretimi Merkotek yapıyor. BuyTruck satışı gerçekleştiriyor. Biz Uzel Makina olarak işçilik hizmeti veriyoruz. Parça üretimi yapıyoruz. Üretim tesisimizi ve ismimizi kullandırıyoruz. Bunun da ücretini alıyoruz. Biz de bu parayla eski borçlarımızı ödüyoruz.” Aylık üretim 250 adet Önder Uzel, yeni markalarıyla gösterdikleri performanstan şu ana kadar bir hayli memnun. “Bu yıl traktör pazarı oldukça kötü gidiyor. Pazar lideri bile ayda 500-600 adet satabiliyor. Biz buna rağmen şu ana kadar iyi bir satış performansı göstermeyi başardık. Hatta Massey Ferguson’a göre yüzde 10 pahalı satmamıza rağmen iyi talep alıyoruz. Bence bunu da Uzel markasına olan güvene borçluyuz” diyor. Kasım ayında 250 adet traktör üretecek olan Uzel, ocak ayında üretimini 500 adede çıkarmayı planlıyor. Eğer her şey yolunda giderse 2011’den itibarense 1000’li rakamlara ulaşılması hedefleniyor. Önder Uzel, bu konuda oldukça iddialı. Hatta ‘Uzel tekrar pazar lideri uluslararası bir şirket olacak’ diyecek kadar da kendisinden emin konuşuyor. Bu arada kriz öncesinde 100 bayisi olan Uzel, üretimin başlamasıyla birlikte 55 bayisiyle tekrar çalışmaya başlamış. Önder Uzel, Uzel markasının başarısını gördükçe diğer bayilerin de kendilerine döneceğini söylüyor. Borçlar dört yılda bitecek Peki, tüm hedefler borçların ödenmesine yetebilecek mi? Zira yaklaşık 200 milyon TL civarında bir borç söz konusu. Bunun yaklaşık 80 milyon TL’si tedarikçilere, 35 milyon TL’si bankalara, 25 milyon TL’si ise personele ait. Önder Uzel, borçlarının önemli bir kısmını yapılandırdıklarını, en geç dört sene içerinde bütün borçlarını kuruşu kuruşuna ödeyeceklerini söylüyor. Uzel, borçlar üzerinde şahsi kefaleti de bulunduğunu bir kez daha hatırlatıyor. Uzel çatısı altında şu an 200 işçi çalışıyor. Bu arada Uzel’in Gebze’deki fabrikasının da çalıştığını söyleyelim. Yaprak yay üretimi gerçekleştiren fabrika, aylık 600 ton üretime ulaşmış durumda. Önder Uzel “Para kaçırmadım" diyor Önder Uzel hakkında aile bireylerinin ortaya attığı ve mahkemeye intikal etmiş iddialar var. Bunlardan en önemlisi, holding hisselerinin usulsüz yollarla kaçırılması ve şirketlerin içinin boşaltılması. Önder Uzel, bu yöndeki sorumuza “Tüm olaylardan aile üyelerinin haberi vardı. İmzaları kendileri attılar. Başkalarının sözlerini dinleyenler bu işleri başımıza açtı” diyor. Yurt dışına para kaçırdığı iddialarıyla ilgili olarak ise “Şirketin bütün borçlarında benim şahsi kefaletim var. Ben gece gündüz altında imzam olan borçları kapatmak ve Uzel'i ayağa kaldırmak için uğraşıyorum. Denildiği gibi yurt dışına para kaçırmış olsaydım, kendimi bu kadar hırpalamazdım. Kardeşim Serdar Uzel de bu çabalarıma hak verdi ve benimle ortak hareket etmeye başladı” diyor. İMKB’ye başvuru yapacak Malum, Uzel Makina hisseleri Mayıs 2008’den bu yana İMKB’de işlem görmüyor. Bu yüzden mağdur olmuş binlerce yatırımcı var. Önder Uzel’e ‘Mağdur olmuş bu yatırımcıların durumu ne olacak?’ diye sorduğumuzda şunları söylüyor: “Bu konudan dolayı çok üzgünüm. Bize güvenenlere büyük zararlar verdik. Bu konuyu çözmek için var gücümüzle çalışıyoruz. Yaşadığımız finansal sıkıntı nedeniyle birçok kuruma borçlarımızı ödeyemedik. Bunlardan biri de denetim firmamız Deloitte’tu. Ödeyemediğimiz borçlarımız nedeniyle 2008/12 aylık bilançomuz denetlenemedi. Deloitte’a borcu ödemeden bilançoları başka bir şirkete denetlettiremedik. Ayrıca SPK, Uzel Makina’ya yönelik davalarla ilgili detaylı açıklama istedi. Tahtamız bu iki sebepten ötürü kapandı.” Önder Uzel, bir süre önce 2008/12 bilançolarını SPK'nın verdiği izinle bir bağımsız denetim şirketine denetlettiklerini ve bilançoları İMKB’ye gönderdiklerini söylüyor. Uzel, 2009/3 ve 2009/6 aylık bilançolarla ilgili denetim çalışmasının da bir aya kadar biteceğini ve İMKB’ye gönderileceğini de belirtiyor. Bu arada Uzel Makina’ya yönelik davalarla ilgili gerekli dokümanları İMKB’ye gönderilmek üzere. Önder Uzel, tüm bunların ardından Uzel Makina tahtasının yeniden açılması için İMKB’ye ve SPK’ya gerekli müracaatları yapacaklarını kaydediyor.