Borsa, döviz ve faiz cephesinden olumsuz haberler gelmeye başladı. Özellikle geçen ay başında yüzde 7,9 seviyesine kadar gerileyen faizler, bir anda yüzde 8,5'in üzerine tırmandı. Borsa ve dolardaki dalgalanmayı yurtdışındaki piyasalara bağlayan uzmanlar, faizlerdeki yükselişin ise bankaların kar politikasından kaynaklandığını ifade ediyor. Finans kuruluşlarının devlete borç vermek yerine daha karlı olan tüketici kredilerine yönelme isteğine dikkat çekiliyor. Merkez Bankası, önceki gün yüzde 8,75 seviyesini gören bileşik faizin yükselişinin bankaların rotayı tüketici kredilerine çevirmesinden kaynaklandığını düşünüyor. Para Piyasaları Uzmanı Mehmet Ali Yıldırımtürk, 6 Ekim'de yüzde 7,9'a kadar gerileyen faizlerin bankalardan dolayı yükseldiğini söylüyor. Yıldırımtürk'e göre bankacılık sektörü artık Hazine'ye düşük faizle kredi vermek istemiyor. Bu da 2010 yılında yapılacak ve 200 milyar civarındaki iç borç geri ödemesi (itfa) için risk oluşturacak. Prof. Dr. Üstün Dikeç ise bankaların para kazanmaktan vazgeçmek istemediğini dile getirirken, "Hazine'ye baskı yapılıyor." ifadesini kullandı. Piyasalardaki gelişmeleri ABD ve dünya borsalarındaki olumsuz havaya bağlayan Halk Bankası Genel Müdür Yardımcısı Süleyman Aslan ise faizlerde düzeltme yaşandığı görüşünde. Faiz ve borsanın bir anda kriz öncesi dönemlerdeki seviyeye geldiğine dikkat çeken Aslan, "Çok sert bir yükseliş görmüştük Borsa'da. Sanki hiç kriz yaşamamışız gibi faizlerde de düşüş söz konusu oldu. Bana göre şu anda bir düzeltme yaşanıyor." diyor. Eski Kamu Bankaları Ortak Yönetim Kurulu Başkanı Zeki Sayın, özel bankaların Hazine'ye borç vermek istemediklerine dair bilgileri piyasadan takip ettiğini belirterek, "Eğer Hazine'den kamu kağıdı almayacaklarsa kredi musluğunu açmalılar. Bu sayede de devletin yerine özel sektör rahat kredi bulacağı için kendi yatırımını yapar." dedi. Bankaların bireysel krediye yönelmeleri halinde tüketicilerin hesabını iyi yapması gerektiğine dikkat çeken Sayın, vatandaşın faiz pazarlığı yapması gerektiğini söyledi. BANKALAR: BU FAİZLE HAZİNE'YE BORÇ VEREMEYİZ Merkez Bankası'nın faiz indirimleri sonrasında borçlanma maliyetindeki azalmanın ardından Hazine ile bankaların arası da açıldı. Yılın ilk sekiz ayında 14 milyar liranın üzerinde net kar yazan bankalar, 2010'da daha az kar elde etme endişesi taşıyor. İki hafta önce Hazine Müsteşarlığı yetkilileri ile İstanbul'da bir araya gelen finans kesimi temsilcileri, bono faizlerinin tek haneye gerilemesinin ardından kamuya borç vermek istemediklerini iletti. Banka temsilcileri, "Bu faizle size borç veremeyiz." dedi. Özel bankaların Hazine'den sorumlu yetkililerinin katıldığı toplantıda kamu bankaları ise "Daha gidecek yolumuz var. Hazine'ye borç verebiliriz" mesajı verdi. Faiz indirimleri sonrasında Hazine'nin borçlanma maliyetindeki azalma ile bankaların borç verme politikalarını gözden geçirmesi gözleri Merkez Bankası'na çevirdi. Bankanın bilançosunda bulunan ve 2010'da vadesi dolacak 2000 ve 2001 yıllarından kalma kamu kağıdı piyasalar için önem taşıyor. Portföy oluşturmak için Hazine ile görüşen Merkez Bankası, yeniden kamu kağıdı almaya hazırlanıyor. Edinilen bilgilere göre vadesi gelecek tutar 8 milyar lira. Bankaların elini zayıflatmak için Merkez'in bu kapsamda yüklü miktarda alım yapabileceğini aktaran bir yetkili, bunun da Hazine'nin finans kuruluşlarına karşı elini güçlendireceğini aktarıyor. ERCAN BAYSAL / ZAMAN