Yabancı yatırımcılar, 2002 yılı başından 2009 yılının Ağustos sonuna kadar olan 8.5 yıllık dönemde Türkiye’deki doğrudan yatırımlardan elde ettiği karlar ve portföy yatırımlarından sağladıkları getirilerin 35 milyar 333 milyon dolarlık bölümünü ülkelerine transfer etti. ANKA’nın Merkez Bankası ödemeler dengesi verilerinden yaptığı hesaplamaya göre anılan dönemde yabancılar, Türkiye’deki doğrudan yatırımlarından elde ettikleri karların 11 milyar 240 milyon doları ile borsa, devlet iç borçlanma senetleri gibi finansal araçlara yaptıkları portföy yatırımlarından kazandıkları 24 milyar 93 milyon doları yurt dışına transfer ettiler. Böylece anılan dönemde Türkiye’de elde edilen karların 35 milyar 333 milyon dolarlık bölümü ülkeden çıkarak, başka ekonomilere akmış oldu. -DOĞRUDAN YATIRIMLARLA BİRLİKTE KAR TRANSFERİ DE AZALDI- 2009 yılında kriz nedeniyle doğrudan sermaye girişi geçen yıla göre azalırken, “doğrudan” yatırımlardan elde edilen karlardan yapılan transferlerin de son bir yılda azaldığı gözlendi. Geçen yıl 8 aylık dönemde doğrudan yatırımlarda 2 milyar 271 milyon dolar kar transferi yaşanırken, 2009 yılının aynı döneminde bu rakam yüzde 21.8 oranında azalarak, 1 milyar 775 milyon dolara geriledi. Doğrudan yatırımlarda kar transferleri 2000 yılında 300 milyon dolar düzeyinde gerçekleşirken, 2002'de 401 milyon dolara, 2003 yılında 643 milyon dolara yükselmişti. 2004 yılıyla birlikte belirgin bir şekilde artan kar transferleri, doğrudan yatırımlarda 1 milyar 43 milyon dolara ulaşmıştı. Doğrudan yatırımlarda kar transferi 2005’te 1 milyar 51 milyon, 2006’da 1 milyar 182 milyon ve 2007 yılında 2 milyar 208 milyon dolara çıktı. 2008 yılı sonunda ise 2 milyar 937 milyon dolarlık bir kar transferi yaşandı. Bu gelişmelerle doğrudan yatırımlarda 2003 başından bu yana gerçekleşen toplam kar transferi 11 milyar 240 milyon dolar düzeyine çıktı. - PORTFÖY YATIRIMLARINDAN 24 MİLYAR DOLAR ÇIKIŞ YAPTI- Sıcak para olarak gelen ve Türkiye’de borsa ve devlet iç borçlanma senetleri (DİBS) başta olmak üzere çeşitli finansal yatırım araçlarına yatırım yapan yabancı sermayenin bu yolla elde ettiği kazançlardan yurt dışına transfer edilen tutar da 2009 yılının Ocak –Ağustos döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 16.87 oranında düşüş gösterdi. Bu yılın Ocak-Ağustos döneminde ise yurt dışı yerleşikler Türkiye’deki portföy yatırımlarından elde ettikleri 2 milyar 281 milyon doları yurt dışına aktardı. Portföy yatırımlarından yapılan kar transferi geçen yılın 8 aylık döneminde 2 milyar 744 milyon dolar düzeyindeydi. Bu düşüşte, küresel ekonomik kriz ve faiz oranlarının eski cazibesini yitirmesinin de etkisi oldu. Bilindiği üzere 2008 yılı sonu itibariyle çıkışa geçen sıcak para, 2009 yılının ilk aylarında bu süreci hızlandırmıştı. Ancak yılın ikinci çeyreği itibariyle sıcak para girişinde artış trendi yeniden başladı. Küresel ekonomik kriz öncesine bakıldığında ise portföy yatırımlarından elde edilen kazancın, son yıllarda hızla büyüdüğü görülüyor. 2002'de 2 milyar 244 milyon dolar olan yabancıların portföy yatırımlarından elde ederek yurt dışına aktardığı tutar, 2003'te 2 milyar 616 milyon dolar, 2004'te 2 milyar 905 milyon dolar, 2005'te 3 milyar 326 milyon dolara çıktı. Yabancıların portföy yatırımlarından yaptığı kar transferleri, 2006'da 3 milyar 463 milyon, 2007’de 3 milyar 735 milyon dolara yükseldi. 2008 yılında 3 milyar 523 milyon dolar oldu. 2009 yılının 8 aylık döneminde ise 2 milyar 281 milyon dolar olarak gerçekleşti. Böylece 2002 başından bu yılın Ağustos sonuna kadar olan dönemde yabancıların Türkiye’de portföy yatırımlarından elde ederek yurt dışına aktardığı tutar 24 milyar 93 milyon dolara, doğrudan yatırımlarla birlikte toplam kar transferi 35 milyar 333 milyon dolara ulaştı. Yabancı yatırımcıların Türkiye’den kar transferleri(Milyon,dolar) /** Doğrudan Portföy Yatırımlar Yatırımları Toplam 2002 401 2.244 2.645 2003 643 2.616 3.259 2004 1.043 2.905 3.948 2005 1.051 3.326 4.377 2006 1.182 3.463 4.645 2007 2.208 3.735 5.943 2008 2.937 3.523 6.460 2009* 1.775 2.281 4.056 TOPLAM 11.240 24.093 35.333 **/ *2009'un Ocak-Ağustos dönemini gösteriyor. Yabancı yatırımların Türkiye'den kar transferlerinin karşılaştırması (milyon, dolar) /** Doğrudan Portföy Yatırımlar Yatırımları Toplam 2008* 2.271 2.744 5.015 2009* 1.775 2.281 4.056 **/ *Yılın Ocak-Ağustos dönemini gösteriyor. ANKA