Lehman Brothers'ın çöküşüyle dünya piyasalarında yaşanan şok satışların, yerini yeni rallilere bıraktığı 89 dünya borsası arasında yıldızı en çok parlayan İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) oldu. Doların TL karşısında 1.45'lerde dolaştığı haftanın ilk işlem gününde 51.000 seviyesini test eden ve yüzde 1,56'lık yükselişle 51.003 seviyesinden kapanan İMKB, böylece Avrupa borsaları arasında zirvesine en yakın borsa haline geldi. İMKB, 89 dünya borsası arasında ise zirvesine en yakın dokuzuncu borsa oldu. Küresel krizin dünya genelinde can yakmaya başladığı 2008'in son çeyreğinden bu yana, hükümetlerin aldığı önlemlerin karşılığı da en çabuk borsalardan alındı. Krizin maliyetinin 21 trilyon doları bulduğu dünya borsaları bugüne kadar kayıplarının 14-15 trilyon dolara yakın kısmının geri alırken, mart ayından itibaren başlayan ralliye de krizden en az etkilenen ya da en hızlı dönüşe geçen ülkelerin borsaları önayak oldu. Kriz döneminde hızla anavatanına dönen sıcak para, kazançsız geçirdiği 1 yılın acısını yeniden potansiyeli en yüksek borsalara hızlı dönüş yaparak çıkarmaya çalıştı. Bu süreçte İMKB, yabancıların giriş-çıkışları açısından bir istisna oldu. Çünkü İMKB'de yeni yabancı girişi çok fazla yaşanmasa da yerli yatırımcı gerekli sıcak parayı sağladı. Şili borsası zirveyi gördü Bu performans da 89 dünya borsası arasında İMKB'yi yıldız oyuncu haline getirdi. Çünkü kriz sonrasında tarihi zirve yolculuğunda en şanslı ülkeler sıralamasında, İMKB Avrupa borsaları arasında ilk, 89 dünya borsası arasında ise dokuzuncu sırada yer aldı. İMKB-100 endeksi hayaline sadece yüzde 17,22'lik bir yükseliş kadar uzakta. Tarihi zirvesine en yakın Avrupa borsası olan İMKB'nin önünde, global bazda zirvesine daha yakın olan ülkeler ise çoğunlukla Latin Amerika ülkeleri oldu. Şili Borsası tarihi zirvesini çoktan görürken, yine hemen hemen tarihi zirvelerine ulaşmış Tunus, Sri Lanka, Kolombiya gibi ülkelerin borsaları onu izledi. Arjantin, Meksika ve Brezilya gibi ülkelerin borsalarının tarihi zirvesiyle arasında çok küçük bir son hamle kadar mesafe kalırken, Endonezya, Brezilya, Türkiye ve Venezuella borsaları tarihi zirveye hemen hemen benzer uzaklıktaki dört ülke olarak dikkat çekti. En uzak ülke İzlanda Tarihi zirveye en uzak ülke ise krizdeki sürece bakılınca çok şaşırtıcı olmayan bir ülke: İzlanda. Ekonomisi iflas eşiğine gelmesine rağmen kredi derecelendirme kuruluşları nezdinde hala Türkiye'den daha iyi bir yatırım statüsüne sahip olan İzlanda'da gösterge borsa endeksinin tarihi zirvesine ulaşması için yüzde 1.573 prim yapması gerekiyor. Borsasında tarihi zirve hayali çok uzaklarda olan bir diğer ülke ise Bosna Hersek. Bosna Hersek BIRS endeksi için de hayal, hala 3 kat yukarıda. Suudi Arabistan, Bulgaristan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Sırbistan gibi ülkelerin borsalarının da tarihi zirveden bahsedebilmesi için çok güçlü rallilere ihtiyacı var. Hem de borsa endekslerini ortalama yüzde 200-400 arasında yükseletecek güçte rallilere. Ralli ilk çeyrekte başladı Aslında İMKB için Lehman'ın batması sonrasında 20 binlere kadar süren çöküş, kısa süre sonra başlayacak tarihi zirve yolculuğu için de milat oldu. Bu seviyelerden sonra dört aylık bir kararsızlık sergileyen yatırımcılar, 2009'un yani kriz yılının ilk çeyreğinden itibaren hızla alıma geçmeye başladı. Özellikle kriz döneminde bile yüksek faiz gelirleriyle yüksek karlarını koruyan banka hisselerinde yapılan alımlarla borsa ilk hedefine 36.000 seviyelerini koydu. 36.000 seviyelerini yılın yarısında yakalayan İMKB'de artık yeni ana hedef 50.000 olmuştu. Geçen hafta da İMKB'nin bu 50.000 hayalini gerçekleştirme mücadelesini izledik. 50.000 seviyesini hafta boyunca deneyen İMKB-100 endeksi, haftanın son seansında bu hedefi de alaşağı etmişti. Dün ise İMKB, 51.000'e oturarak 50.000 seviyesini de destek haline getirdi. Zirve için taze beklenti şart Uzmanlara göre, her ne kadar bu yükselişlerin kar realizasyonları, belki de biraz güçlü bir şekilde, yaşanacak olsa da İMKB'de artık ana hedef tarihi zirve. 51.000 seviyelerine kadar borsayı taşıyan beklentinin IMF anlaşması olduğunun altını çizen uzmanlara göre, artık zaten satın alınmış olan IMF anlaşmasıyla tarihi zirveye ulaşmanın imkanı yok. Yani İMKB'de tarihi zirve hayalini sırtalayacak olan yeni ve taze bir beklenti gerekiyor. Bunlardan en önemlisi olarak da Türkiye'ye kriz döneminde büyük haksızlık ettiği düşünülen ve geçtiğimiz günlerde tavır değişikliğinin sinyalini veren kredi derecelendirme (reyting) kuruluşları. Reyting kuruluşlarının yapacağı bir not artırımının İMKB'de tarihi zirveye kadar olan mesafenin büyük bölümünü kapatabileceği inancı hakim. Ayrıca kriz sonrasında bir türlü önemli bir toparlanma işareti vermeyen büyüme ve ihracat cephesinden gelebilecek olumlu rakamların da bu yolculukta endeksin işini kolaylaştıracağı düşünülüyor. İMKB DÜNYADA ZİRVEYE EN YAKIN DOKUZUNCU BORSA Zivresine en yakın 10 borsa Zirve tarihi Tarihi zirvesi Son seviyesi Tarihi zirveye uzaklık (%) Şili 25.10.2007 16230 16226 0,02 Tunus 09.10.2009 4151 4147 0,12 Sri Lanka 10.09.2009 3125 3115 0,32 Kolombiya 27.01.2006 11460 11181 2,50 Arjantin 30.10.2007 2349 2169 8,30 Meksika 18.10.2007 32836 30040 9,31 Endonezya. 09.01.2008 2830 2474 14,39 Brezilya 21.05.2008 73780 64071 15,15 Türkiye 15.10.2007 58864 51003 15,41 Venezuela 09.01.2007 61521 52057 18,18 ZİRVESİNE EN UZAK 10 BORSA İzlanda 18.07.2007 8205 489.71 1575 Bosna-Hersek 16.04.2007 5218 1024.59 409 S. Arabistan 22.02.2006 29352 6400 359 Bulgaristan 08.10.2007 1981.8 480.91 312 BAE 06.11.2005 8545 2342 265 Sırbistan 03.05.2007 5007 1545.82 224 Karadağ 08.05.2007 2434.55 800.03 204 İrlanda 20.02.2007 10028 3362 198 Makedonya 03.09.2007 10014.8 3499.43 186 Nijerya 04.03.2008 66287 23440 183 Barış Erkaya / Referans