Ayrıca konut kredilerinde de ilk kez on yıllık kredilerde aylık yüzde 1 faiz oranının altı görüldü. (Ev alacaklar ya da kredilerini yapılandıracaklar artık yavaş yavaş hareketlenebilirler.) Halbuki daha ancak bir ay önce Hazine ihalelerinde faiz oranı tek rakamlı sayılara, yani yüzde 10'ların altına inmişti. Öyle görülüyor ki bir kere çift haneli faiz eğilimi kırılınca gerisi hızla gelmiş. Aslında bu durum dünyada yaşanan durum ya da beklenti ile pek de orantılı değildir. Çünkü dünyadaki ekonomik beklenti pek de olumlu değil. Hala "güven" sıkıntısı var. Hala bankaların portföylerinde bulunan birçok kredinin arkasında bulunan varlık ya da teminatın değerinin çok düştüğü korkusu var. ("Zehirli varlık" diye tanımlanan olay.) Ama Türkiye farklı çünkü Türkiye'de bankacılık sistemi oldukça sağlam; örneğin Türk bankalarının portföylerinde Batılı bankalar gibi "zehirli varlıklar" yok. Üstelik Türk bankaları oldukça nakitler; yani kasalarında paraları var. Belki de Tayyip Bey bu farka güvenerek "Kriz Türkiye'yi teğet geçecek" demişti. Ekonomik kriz Türk bankalarını kesinkes teğet geçti ama Türk sanayiini ve ticaret hayatını da "yerle bir edip" geçti. (Baksanıza dün yapılan açıklamaya göre DEXIA'nın küresel kazancının yüzde 10'u Türkiye'den sağlanmış!) İşte bütün bu nedenlerden dolayı Türkiye'de faiz düşüyor; ve bizce daha da düşecek! Nereye kadar mı? Bakın işte onu bilemem. Siz bana enflasyon oranını söyleyin; belki ona göre söyleyebilirim. Ama bence önümüzdeki on iki ayda enflasyon oranı yüzde 5 dolayında olacaktır. Eh eğer gerçekten enflasyon yıllık yüzde 5 olursa, faiz oranının yüzde 7'nin altına düşmesini beklemek gerçekçi olmaz. Şimdi diyeceksiniz ki "Düşen sadece Hazine'nin borçlanma faizidir; yoksa piyasa faizi düşmemektedir." Hem haklısınız hem de haksız. Evet, piyasa faiz oranları Hazine'nin borçlanma oranları kadar hızlı düşmüyor. Hatta bankalarımız hala firmalarımıza hem TL'de hem de dövizde oldukça yüksek faiz oranları çekiyorlar. Bu doğru. Ama acaba firmalarımız Hazine kadar sağlamlar mı? Sonuçta piyasa faizinin içinde bir risk primi var. Bu prim de ne yazık ki azalmıyor; tersine ekonomik toparlanma geciktikçe belki de artıyor. Baksanıza hemen her gün bilinen ve tanınan firmalardan birinin iflas ettiği ya da üretimi durdurduğu haberini alıyoruz. Bu da hala piyasada ciddi bir risk primi olduğunun göstergesi değil midir? Şimdi piyasalarda konuşulan asıl senaryo, Türkiye'nin kısa dönemde Uluslararası Para Fonu (IMF) ile anlaşma yapacağıdır. Zaten bu beklentiyi satın alan borsa yine rekorlar kırmaya başladı. Eğer gerçekten IMF ile bir anlaşma olursa bu, kısa dönemde faiz oranları için iyi bir haber olur. Zaten Türk bankaları oldukça likitler, yani paraları var. IMF ile sağlanacak anlaşma, nereden baksanız Türkiye'ye yeni kaynakların girmesini sağlar. Evet, ne yazık ki bu yeni kaynaklar döviz kuru üzerinde baskı da yaratır ve Türk sanayiinin uluslararası rekabet gücünü de azaltır. Ama sonuçta Türkiye'de kredi olarak kullanılmaya hazır ciddi bir kaynak da oluşur. Bu ek kredi arzı ya Hazine'ye gider ya tüketicilere gider ya da sanayicilere gider. Hazine yeterince borçlanıyor; daha fazla borca gereksinimi yok. Kaldı ki IMF de bütçe disiplini konusunda ısrar ettiğine göre kamunun daha fazla borçlanmaya gereksinimi olmayacak demektir. Bu durumda? Artan kredi arzının tüketicilere ya da firmalara yönelmesi gerekir. Gerekir de eğer ekonomide güven olursa. Eğer geleceğe güven olmazsa, tüketicilere de üretici firmalara da kimse kredi vermez; zaten tüketiciler de firmalar da tüketim yapmak ve üretimlerini artırmak için kredi kullanmak istemezler. ERTUĞ YAŞAR - REFERANS