Bu 4 sektörün olumlu performansını ikinci yarıda da devam ettirmesi bekleniyor. İkinci yarıda mevsimsel etkilerle cam, çimento, turizm gibi bilançolara da dikkat çekiliyor. Talip Yılmaz /Ekonomist İMKB açısından endeks bazında beklentilerin yanı sıra şirket bazında beklentiler ve gerçekleşmeler de büyük önem taşıyor. Şirketlerin ortaklık, ihale, gayrimenkul satışı, ortak hisse satışı gibi birçok beklentisi olabilirken, bunların hisse fiyatlarına da yansıdığı malum. Ayrıca şirketler açısından dönemsel beklentiler de olabiliyor. Bunlardan en önemlisi ise bilanço dönemi. Bu dönemlerde sürpriz bilanço açıklaması beklenen şirketlerin hisse senetlerinde hareketlilik yaşanabiliyor. Ya da iyi bilanço açılayan ve sonrasında da bu performansını devam ettireceği düşünülen şirketler, yeniden yapılan değerlemeler sonrasında, aracı kurumların öneri listelerine girebiliyor. Bu anlamda Ekonomist dergisi olarak her bilanço döneminde olduğu gibi 2009’un ikinci çeyrek bilançolarını da mercek altına aldık. Bu haberde hem bu bilançoları genel olarak değerlendireceğiz. Hem de bundan sonraki dönemde, hangi sektörlerin ve şirketlerin iyi performans sergilemeye devam edeceğini araştıracağız. Bunun içinde aracı kurumların analizlerinden ortaya çıkan 2009/12 aylık kar beklentilerini derledik. Bilançoları neler etkiledi? Öncelikle şunu belirtmek gerekiyor ki, 2009 ikinci çeyrek bilançoları ilk çeyrek bilançolara göre daha iyi durumda. Kur hareketlerinin sınırlı olması, ÖTV indirimleriyle birlikte özellikle otomotiv, beyaz eşya, bilişim gibi sektörlerin krizin etkilerini üzerinden atması, tabii ki Merkez Bankası’nın (MB) faiz indirimlerine devam etmesi neticesinde bankacılık sektörünün yüksek karlılık performansını sürdürmesi ve iştirak satışları, bilançolar üzerinde en belirleyici konular oldu. Üçüncü ve son çeyrekte ise hükümetin reel sektörün canlandırılmasına yönelik olarak hazırladığı teşvik paketlerinin bilançolar üzerindeki etkisinin azalacağını göreceğiz. Öte yandan MB, üçüncü çeyrekte de faiz indirmeye devam ediyor. Ancak yıl sonuna kadar piyasa beklentisi 75 baz puan (yüzde 0.75) daha indirim olacağı şeklinde. Kısacası krizin başından bu yana faizi yüzde 16.75’den yüzde 7.75’e indirerek 900 baz puan indirim yapan MB’nin fazla bir indirim ihtimalinin kalmadığı görülüyor. Yine de en azından üçüncü çeyrek bilançolarında bankaların faiz indirimleri etkisiyle olumlu performansı devam edecek. Sektörel bazda ise bilişim, gıda ve enerji, iyi performanslarını devam ettiriyor. İkinci yarıda mevsimsel etkilerle cam, çimento, turizm gibi bilançolara da dikkat çekiliyor. Bankalar öne çıktı 310 şirketin 2008/6 aylık dönem itibariyle toplam karlarını inceleyen Gedik Yatırım Araştırma Uzmanı Yunus Kaya, 2008 yılının altı aylık döneminde 17.1 milyar TL olan net ana ortaklık karları toplamının 2009 yılının altı ayı sonunda yüzde 16.4 azalarak 14.3 milyar TL olduğunu söylüyor. Karlardaki bu azalmanın yanında Kaya’nın özellikle dikkat çektiği bir diğer konu, bankacılık sektörünün performansı. İMKB'de işlem gören 17 banka'nın altı aylık karının geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 29 artarak 7 milyar 930 milyon TL'ye ulaştığını, İMKB’deki 17 bankanın, toplam bankacılık sektörünün karının yüzde 72’sini elde ettiğini söyleyen Kaya, sözlerine şöyle devam ediyor: “2009 yılı ilk çeyreğe göre bankaların karlarının toplamı yüzde 12 artarken, geçen yılın ikinci çeyreğine göre artış yüzde 35 oldu. Bankalar dışında kalan şirketlerin toplam karı yüzde 42 azalarak, 10 milyar 970 milyon TL'den 6 milyar 380 milyon TL'ye geriledi. Dolayısıyla toplam karda bankaların payı 2008/6'da yüzde 36 iken, 2009/6'da yüzde 55'e yükseldi. Bankacılık sektörünün bu yüksek performansı, hisse senedi piyasasındaki artışın da temel nedeni.” Çeyreksel bazda bakıldığında ise 2009 ilk çeyrekteki kötümser tablonun 2009 ikinci çeyrekte olumluya doğru dönmekte olduğunu söyleyebiliriz. İlk çeyrekte yüzde 50-50 olan kar-zarar açıklayan şirket sayısı oranı, ikinci çeyrekte yüzde 74 kar açıklayan yüzde 36 zarar açıklayan şeklinde değişti. Kar açıklayan şirket sayısı ilk çeyrekte 156 iken ikinci çeyrekte 230’a çıktı. Tüm şirketlerin ilk çeyrekteki toplam karları 4 milyar 330 milyon TL düzeyindeydi. İkinci çeyrekte bu rakam yüzde 131 arttı ve 9 milyar 990 milyon TL oldu. Ancak bu artışa rağmen geçen yılın ikinci çeyreğindeki 11.2 milyar TL net karın yüzde 11 altında kaldı. Sektörel performanslar Eti Yatırım Araştırma Yönetmeni Adem Özen’in yaptığı çalışmaya göre ise ilk çeyreğe göre olumlu tabloya rağmen 2008 yılının ilk yarısına göre 2009 ilk yarısında krizin etkilerini görebiliyoruz. Özen, bilançoları, İMKB Endeksleri bazında inceledi. Sektörel bazda inceleme yılın üçüncü ve son çeyreğindeki performanslar için de önemli bir gösterge. Faaliyet karı, net kar ve net satışlar kalemine bakan Özen’in çıkardığı sonuçlar şöyle: Faaliyet karı rakamları karşılaştırıldığında 2008’in ilk yarısında faaliyet karı açıklayan Metal Ana Sanayi ve Turizm, bu yıl ilk yarıda zararda. Yine faaliyet karını artıda sürdürmesine rağmen, en başta Tekstil, Kağıt, Ulaştırma ve Çimento Endeksi şirketleri olumsuz perfonmans sergilemiş bulunuyor. Elektrik, Bilişim ve Gıda şirketlerinin ise 2008’e göre faaliyet karında artış olduğu görülüyor. Net satışları en çok düşen sektörlerin ise turizm, metal ana sanayi ve kimya sektörleri olduğunu söyleyen Özen, gıda, perakende, ulaştırma, bilişim ve iletişimin ise krize rağmen 2009’in ikinci yarısında olumlu performans sergilediğini belirtiyor. Net kar açısından bakıldığında ise tekstil, kağıt, metal ana sanayi sektörleri net kardayken net zarar açıklamış durumda. Elektrik, bilişim, gıda, savunma ve iletişim ise geçen yıla göre net karını artırmayı başardı. Turizmin de geçen yıl zarar olan rakamı, bu yıl kara döndü. Bu üç kaleme genel olarak bakıldığında bankacılık sektörü haricinde Özen, elektrik, gıda, Bilişim ve iletişim sektörlerinin performansının öne çıktığını ifade ediyor. Kurun etkisi Genel olarak faiz indirimleri nedeniyle bankacılık sektörüne, ÖTV indirimleri nedeniyle beyaz eşya ve otomotive, bir de medya sektörüne dikkat çeken Ekspres Yatırım Genel Müdür Yardımcısı Sinan Gökşen, demir-çelik ve petrolde ise karların biraz daha zayıf olduğunu söylüyor. Gökşen, düşük kurun da pek çok sektörün karlılığını olumlu etkilediğini ifade ediyor. Karlılık açısından olumlu performansların çoğunun sektörde esas faaliyetle desteklenmediğini, iştirak satışlarının ve kur farkı gelirlerinin öne çıktığını söyleyen Turkish Yatırım Araştırma Müdürü Mehmet Baki Atılal ise bu durumun tedirginlik yarattığı kanısında. Atılal, “Olumlu tarafta ise şirketler bu dönemde net borç pozisyonlarında iyileşme yaşadı. Şirketler, yılın ilk çeyreğindeki 25.7 milyar TL’lik net borçlarını yüzde 35 azaltarak 16.8 milyar TL’ye çekti.Yabancı para net pozisyonlar ise 32.6 milyar TL’den 29.2 milyar TL’ye düştü” diyor. Yılın ikinci yarısı Bankacılıkta karlığın üçüncü ve dördüncü çeyrekte ilk iki çeyreğe göre biraz azalmasını bekleyen Sinan Gökşen, üçüncü çeyrekte cam, çimento, demir-çelik, telekom, turizm ve havayolları sektörlerinin öne çıkmasını bekliyor. Mevsimsel olarak ise bu sektörlerde beklentisinin iyi olduğunu kaydeden Gökşen, ayrıca alkolsüz içecek sektörünün de mevsimsellik nedeniyle iyi kar getireceğini ifade ediyor. Vergi teşviğindeki azalmayla birlikte otomotiv ve beyaz eşyada ikinci çeyreğe göre daha kötü karlar gelebileceğini söyleyen Gökşen, yine mevsimsel olarak medyada daha zayıf performans bekliyor. Gökşen, son çeyrekte tüketime ait sekörlerde genel olarak bir toparlanma olacağını ve kurun bu seviyelerde kalmasının genel olarak karlılığa olumlu katkı yapacağını sözlerine ekliyor. ÖTV’nin etkisi kalkacak İkinci çeyrekte faaliyet karlılığında başlayan toparlanmanın yılın ikinci yarısında da devam edeceğini söyleyen Yunus Kaya, ÖTV indirimleri uzatılsa da yarı yarıya azaltılınca metal eşya ve otomotivde satışların azalacağını kaydediyor. Altıncı ay sonunda 1.53 seviyelerinde olan dolar kurunun eylül ayı başı itibariyle aynı seviyelerde olması nedeniyle finansman geliri-gideri olarak gelir tablolarını belirleyici özelliğinin azalacağını anlatan Kaya, “Satışlarını artırabilen şirketler faaliyet karlılıklarında da artış sağlayabilirlerse, üçüncü çeyrekte öne çıkacak” diyor. Vergilerdeki geçici iyileştirme neticesinde ertelenmiş talebin de öne çekilmiş olmasıyla otomotiv ve dayanıklı tüketimde parlak bir dönem yaşandığını söyleyen Atılal, bu sektörler ve çimentonun bundan sonraki performaslarında faiz indirimlerinin belirgin olacağını anlatıyor. Atılal, ulaştırma ve gıda sektöründe mevsimsel etkiden dolayı yılın üç ve dördüncü çeyreğinde daha iyi performas göstermesini bekliyor. Faiz indirimlerinde sonlara yaklaşılması, ihracatta beklenen canlanmanın gerçekleşmemesi, iç tüketimde ertelenen talebin öne çekilip Ramazan dönemi nedeniyle durgunluğa girmesi gibi nedenlerle yılın üçüncü çeyreğinde performansların düşük seyredeceğini kaydeden Atilal, “Operasyonel karlılıkta görülen azalma neticesinde bankacılık sektöründe yoğunlaşmış olan alımların, ekonomideki canlanmayla birlikte sanayi şirketlerine yönelmesini, dolayısıyla yılın son çeyreğinde hisse değişimleri neticesinde sınırlı realizasyon görülmesini bekliyoruz” diyor. “2009 sonunda yüzde 10 büyüme olur” Emre Sezan/İş Yatırım Araştırma Müdürü “İMKB'nin tamamında ilk yarı net karlarının toplamı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10 geriledi. Detaylı bakıldığında bankaların karları yüzde 36 büyüdü. Sanayi ve hizmet yüzde 28, sigorta ise yüzde 39 düştü. İlk çeyrek performansları ile kıyaslandığında ise bankalarda kar büyümesi yüzde 23'den yüzde 36'ya çıktı. Finans dışı sektörlerde ise daralma yüzde 84'den yüzde 28'e geriledi. Yılın ikinci yarısında baz etkisinden ötürü İMKB’nin tamamında iyileşme görülecek. Bankalarda alım satım kazançlarının azalması, faiz indirimlerinin sonuna gelinmesi ve varlıkların yeniden fiyatlanmasına rağmen ilk yarıya oranla artışlar büyüyecek. 2009 yıl sonu için İMKB’nin tümünde yüzde 10 kar büyümesi bekliyoruz. Bankalarda yüzde 44 oranında bir büyüme, banka dışı sektörlerde ise yüzde 7 oranında bir daralma hesaplıyoruz.” ******************************************************