ŞENOL ÇALABAKAN Frankfurt GÜVEN ÖZALP Brüksel /milliyet Türkiye, küresel krizden en çok etkilenen ve Gayri Safi Milli Hasılası (GSMH) en çok düşen ülke oldu. Avrupa bölgesinde ise Almanya ve Macaristan ekonomileri, krizin etkisini üzerinden en ağır hisseden ülkeler liginde ilk iki sırayı paylaştı. 165 milyar euro’luk aktif büyüklüğü kontrol eden Alman bankacılık devi DekaBank’ın 31 ülke ekonomisini kapsayan ve Alman Die Welt gazetesinin yayınladığı araştırmasına göre krizden en çok etkilenen ülkeler sıralamasında Türkiye, GSMH’sindeki yüzde 14.2’lik gerilemeyle ilk sırada yer aldı. Türkiye’yi yüzde 11’lik rakamla Rusya izledi. Avrupa Birliği (AB) bölgesinde ekonomisi en çok gerileyen ülke Almanya ile Macaristan oldu. Almanya yüzde 6.9’luk gerilemeyle listenin 8. sırasında, Macaristan da yüzde 7.6 ile 7. sırasında yer aldı. ABD sürpriz yaptı! Dünya ekonomilerinde 2008’in ilk çeyrek dönemi ile 2009 yılının ilk çeyrek döneminin karşılaştırmalı olarak analiz edildiği araştırmadan çıkan bir diğer ilginç sonuç ise emlak ve bankacılık sisteminde deprem yaşayan ABD ve İngiltere ekonomisinin beklenenin altında küçülmesi oldu. Krizin başladığı ABD ve İngiltere listenin ortalarında yer aldı. ABD ekonomisi yüzde 3.9 oranında küçülürken, bu oran İngiltere’de de yüzde 5.6 oldu. DekaBank’ın Başekonomisti Ulrich Kater, bu durumu şöyle özetledi: “Göstergeler, ülkelerin ekonomik modelini yansıtıyor. Ekonomi ne kadar dünya konjonktörüne bağlı ise, krizin etkisi de o denli kuvvetli oldu.” DekaBank’ın araştırmasına göre, krizden en çok etkilenen Türkiye, krize müdahale etmek için en az kaynak ayıran ülkeler listesinde de sondan ikinci sırada yer aldı. DekaBank’a göre Türkiye krize karşı ekonomiyi canlandırmak için 1.3 milyar euro’luk kaynak kullandı. BTK’nın raporu iyimser: Türkiye bazı AB ülkelerinden iyi Bağımsız Türkiye Komisyonu tarafından Brüksel’de açıklanan “Avrupa’da Türkiye: Kısır Döngüyü Kırmak” başlıklı raporda, Türk ekonomisi açısından oldukça olumlu bir tablo çiziliyor. Raporda bazı alanlarda Türk ekonomisinin bazı AB ekonomilerine oranla daha iyi durumda olduğu vurgulanıyor. Bağımsız Türkiye Komisyonu’nun öne çıkan tespitleri şunlar: - Türkiye işlevsel bir pazar ekonomisine sahiptir ve ülkenin küresel finansal krize karşı gösterdiği dayanıklılık Avrupa ile uyum sürecinin sürdüğü son on yılda gerçekleşen kayda değer ilerlemenin bir göstergesidir. - Genç ve hızlı büyüyen pazarı, kalitesi kanıtlanmış üretim üssü olma özelliği ve önemli bir ticari merkez olarak içinde yer aldığı geniş ve kalkınmakta olan bölgeyi tanıyan şirketleriyle Türkiye, Avrupa iş dünyası için büyük potansiyeli olan bir ekonomidir. Maastricht kriterlerine uyuyor - 2008’de AB’nin tanımlarına göre GSYİH’nin yüzde 2.2 ve yüzde 39.5’i oranlarındaki bütçe açığı ve borç stoğu, bu haliyle Maastricht kriterlerine uymaktadır. - 2008’de yüzde 10.4’e düşmüş olan görece yüksek enflasyon oranı, yine de Letonya, Litvanya, Bulgaristan ve Estonya gibi pek çok AB üyesinin enflasyon oranından daha düşüktür. - Bankacılık sektörü bu krizde güçlü kalmayı başarmıştır. 2008’de bankaların sermaye yeterlilik oranları Polonya ve Macaristan’ın oranlarından daha yüksekti. Krizi fırsata çeviren üç ülke DekaBank’ın ekonomi analistleri tarafından hazırlanan raporun detaylarına bakıldığında, 2008’in sonunda etkisini göstermeye başlayan global kriz, birçok ülke ekonomisini adeta çökme noktasına taşırken, üç ülke ekonomisine yaradı. Çin, Hindistan ve Polonya’nın ekonomileri, gerileyeceğine büyüdü. Bu ülkeler son yıllarda en hızlı büyüyen ülkeler sıralamasında ilk sıralarda yer alıyordu. Araştırmada, Çin’in, uyguladığı ekonomik programla, Hindistan’ın ihracat ürünleriyle, Polanya’nın da Doğu Avrupa bölgesindeki güçlü duruşuyla, büyüme kaydettiğinin altı çizildi. Dünya ihracat şampiyonluğunu Almanya’dan kapmaya hazırlanan Çin’in ekonomisi yüzde 10.1 büyüdü. Hindistan’da ise büyüme oranı yüzde 7.6, Polonya’ da da yüzde 2.2 oranında gerçekleşti. Büyük banka Almanya’nın önde gelen bankaları arasında gösterilen DekaBank, 50 milyon civarında müşterisi olan Sparkassen-Finanzgruppe bünyesinde. DekaBank’ın yönettiği para, 160 milyar euro’yu buluyor. 5 milyon müşterisi olan DekaBank’ın Almanya dışında Lüksemburg ve İsviçre’de de şubeleri var.