Nilgün KARATAŞ -HÜRRİYET MERKEZ Bankası’nın kasım ayından bu yana düşürdüğü faizlere ayak uydurmaya çalışan bankalar, son indirime de anında tepki verdi. Merkez Bankası’nın gecelik borçlanma faizini yarım puan indirerek 7.75’e çekmesinin ardından, pek çok banka uyguladığı faiz oranlarını yeniden düzenledi. Düşük faiz furyasından en çok etkilenen alan kısa vadeli mortgage kredileri olurken, ticari kredilere kadar bütün kredi türleri de bu uygulamadan payına düşeni aldı. Mevduatta tek hane dönemi Kredi faizleri düşürken, mevduat faiz oranları da aşağı doğru çekildi. Politika faizlerinin düşmesi kadar likidite açısından da elleri rahat olan bankalar, mevduat faizlerinde de aşağı yönlü hareket ederken, aylık mevduat faizleri de tek haneli oranlara geriledi. Bir süredir en azından belli miktar ve vadelerde yüzde 10’un altına inen banka sayısı, Merkez Bankası’nın bu son indirimi ile birlikte arttı. Geçen yıl bu zamanlar ortalama yüzde 17.53 olan bir aylık mevduat faizi, bugünlerde yüzde 9.25’lere kadar geriledi. Yüzde 3-5’lik günlük faiz Faizlerdeki bu düşüş eğilimi, ‘overnight mevduat’ da denilen günlük mevduat oranları ise çok daha aşağılara çekti. Sektörde genel olarak yüzde 7’lik, 8’lik oranlar uygulansa da, bu oranı yüzde 3’lere kadar çeken bankalar oldu. Bankaların uygulamada belli bir tutarın üzerindeki mevduata verdiği bu faiz oranını ortalama yüzde 5 olarak hesapladığımızda 25 bin liralık mevduatın günlük geliri 3.42 liraya kadar geriledi. Faiz oranı yüzde 7 orak kabul edildiğinde ise 25 liranın günlük getirisi 4.79 lira oldu. Konutta ‘1’in altı’ şovu Bankaların düşük faiz konusunda asıl kendilerini gösterdiği alan ise kısa vadeli konut kredileri oldu. Pek çok banka iki yıla kadar vadeli konut kredi oranlarını yüzde 1’in altına çekerek, faizin nerelere kadar çekilebileceğini gösterdi. Yarışa Akbank, Garanti Bankası, İş Bankası ve Anadolubank’tan sonra Yapı Kredi Bankası ve ING Bank da katıldı. Yapı Kredi 12 ay vadede konut faizini yüzde 0.83’e, 24 ay vadede ise yüzde 98’e çekti. ING Bank ise 12 ay vadede konut kredisi için faizi yüzde 0.79’a, 24 ayda ise yüzde 0.95’e çekti. Konut faizlerinde 10 yıllık konut kredisi ise yüzde 1.18-1.20 seviyelerine geriledi. Cari açık artmadan reel faiz düşüyor DENİZBANK Genel Müdürü Hakan Ateş, faizlerdeki düşüş için ‘Dışarıdaki dinamikler içeriye yansıyor” derken, henüz ekonomide beklenen canlanmanın sağlanamaması, talepte bir artış yaşanmayışı, yatırımlarda bir hareket olmayışının tüm dünyada faizi aşağı yönlü etkilediğini vurguladı. Ateş, bu konuda sorularımızı şöyle yanıtladı: “Cari açık 6 milyar dolar civarında, yıl sonunda 13-14 milyar lira olsun. Daha önce 20’nin altını telaffuz edenlere hayalperest diyorlardı. Şimdi ise cari açığı artırmadan, reel faizi düşürme fırsatı yakaladık. Sonuçta herkes için iyi bir şey faizin düşmesi. Önümüzdeki dönemde Merkez’in faizi yüzde 6.5’e gitse bile reel faiz yüzde 9.5 olur ki, gayet iyi bir oran. Bu durum hem Türkiye’de hem de dünyada olandan çok daha uzun sürecek gibi görünüyor. Düşük faiz ortalı bir sürede devam etmeli zaten.” Yüzde 7’lere iner 2010’da da sürer GARANTİ Bankası Genel Müdürü Ergun Özen, Merkez Bankası öncülüğünde başlayan faiz indirimine ilişkin şu değerlendirmeleri yaptı: “Tüm dünyada olan bir durum, bizde de yaşanıyor. Gecelik faizin yüzde 7’lere kadar inmesini bekliyoruz. Merkez Bankası faizleri, banka faizlerine de yansımış durumda. Bu durum bir süre daha böyle sürecektir. Çünkü enflasyon tehdit değil, enflasyondaki düşüş eğilimi de sürüyor. O nedenle düşük faiz ortamı en az bir yıl devam eder gibi görünüyor. 2010’da da düşük faiz ortamını göreceğiz. Bankacılık sektörünün çok likit olması bu dönemde bir avantaj. Böylece Merkez Bankası’nın düşük faizlerine eşlik edebiliyor. Faizler tüm vadelerde düşüyor ama daha çok kısa vadelerde görüyoruz. Ticari kredilerde faizler her zaman şikayet konusu. Ancak düşüş oraya da yansıdı. 3-5 ay evvel de yansımıştı ama daha sınırlıydı, şu anda çok daha düşük oranlar söz konusu. Burada karşımıza büyük bir fırsat çıkabilir, şirketler artık uzun daha uzun vadeli TL kredisi kullanabilir.” 1-2 yıl vadeye konut kredisi bile denmez ERGUN Özen konut faizlerinde yaşanan yarışla ilgili olarak da şunları söyledi: “Merkez Bankası faizleri, şimdilik çok kısa vadeleri etkiliyor. Şimdi 1-2 yıllık vadelere uygulanan faize bakıp da, mortgage faizi yüzde 1’in altına düştü diyemeyiz. İsteyene elbette veriyoruz ama 1-2 yıl vadeye ev kredisi bile denmez. Mortgage’dan söz ediyorsak, bankalara asıl büyük hacimleri getirecek olan vade 10 yıl ve üstüdür. Bu durum uzun vadeye yansıyacaktır ama daha sınırlı ölçüde yansıyacaktır.”