GEÇEN hafta cuma günü tarım dışı istihdam raporundan sonra başlıktaki soruya “evet” diyoruz. Tarım dışı istihdam raporunun piyasalar üzerinde çok büyük bir ağırlığı bulunuyor. Nasıl olmasın ki... ABD ekonomisinde 2008 yılının ocak ayından beri 6 milyon 750 bin kişilik istihdam kaybı yaşandı. Kriz öncesinde yüzde 4.5 olan işsizlik oranı yüzde 9.5’a yükseldi. Bunca kamu teşviği ve merkez bankalarının faiz indirimlerine rağmen tüketim harcamaları, hem çığ gibi artan işsiz sayısı hem de işini koruyabilmiş olanların düşen gelirleri nedeniyle toparlanmakta zorlanıyor. Bu nedenle de piyasalar, tarım dışı istihdam raporlarına oldukça önem veriyor. İstihdamda iyileşmenin başlaması çok zaman alacak. Ancak piyasalar en azından kötüleşmenin bittiğini görmek istiyor. Bu bağlamda cuma günkü rapor son derece önemliydi. Piyasalar ABD ekonomisinin temmuz ayında 325 bin istihdam kaybı yaşamış olduğunu tahmin ediyordu. Haziran ayında yüzde 9.5 olan işsizlik oranının da yüzde 9.6’ya yükselmesi bekleniyordu. Açıklanan rapor, istihdam kaybının beklenenden daha az olduğunu gösterdi. Haziran ayında 467 bin kişilik istihdam kaybı yaşandıktan sonra temmuzdaki istihdam kaybının 247 bin kişiye azalmış olması ve piyasa beklentisinin altında kalması piyasalar tarafından oldukça olumlu karşılandı. Bir diğer olumlu sürpriz de işsizlik oranından geldi. İşsizlik oranının yüzde 9.6’ya yükselmiş olması beklenirken yüzde 9.4’e gerilemiş olması da piyasaları ümitlendirdi. ABD ekonomisinde halen sert istihdam kaybı yaşanıyor. Ancak kayıpların derecesinde belirgin bir azalma var. Üstelik haftalık işsizlik başvuruları, istihdam kaybının ağustos ayında daha da azaldığına işaret ediyor. Bardağın dolu tarafını görmek isteyen piyasalar açısından cuma günkü istihdam raporu yeni bir coşku kaynağı olmaya aday. Uzun zamandır kritik eşik 9 bin 300’ü geçme girişiminde bulunan ancak geçemeyen Dow Jones’un bu düzeyi bu sefer aşacağını ve yükselişini kısa vadede 9 bin 700’e kadar sürdüreceğini tahmin ediyoruz. Bu durumda da S&P’nin bin 40’a kadar yükselmesi beklenmeli. Peki ya haftalardır dünya piyasalarından daha iyi performans gösteren ve olumlu yönde ayrışmasını devam ettiren iç piyasalar Dow Jones’un 9 bin 700 yolculuğuna iştirak edebilir mi? Bizce eder. IMF anlaşması beklentileri, Avrupa Birliği sürecinde son dönemdeki kıpırdanma, Merkez Bankası’nın uzun bir dönem boyunca tek haneli faiz taahhüdü vermiş olmasının ve bankacılık sistemimizin güçlü yapısının Türkiye piyasalarını desteklemeye ve yükseliş için gerekçe oluşturmaya devam edeceğini düşünüyoruz. Dow Jones’un 9 bin 700’e gitmesi halinde İMKB-100 endeksinin de 46 bin 700’e kadar yükselme beklenebilir. DOLAR 1.42’YE İNMEZ Peki ya dolar kuru? Bu sorunun cevabı önemli ölçüde euro/dolar paritesine bağlı. Euro/dolar paritesi ile hisse senedi piyasaları arasında uzunca bir süredir pozitif korelasyon var. Borsalar yükselirken parite de yükseliyor; yani dolar değer kaybediyor. Borsalar düşerken de parite düşüyor; yani dolar değer kazanıyor. Bu ilişkinin arkasında risk iştahındaki değişimler yatıyor. Dünya piyasaları umutlandığında, Amerikan sermayesi ve güvenli liman özelliği nedeniyle ABD Hazine kağıtlarına parketmiş uluslarası sermaye ABD’den çıkarak dünyanın dört bir yanında riskli yatırımlara yöneliyor. Sermaye ABD’den ABD dışı dünyaya yönelirken dolar değer kaybediyor, borsalar da yükseliyor. Sinirlerin gergin olduğu dönemlerde de ABD sermayesi evine dönüyor, uluslararası sermaye de riskli yatırımlardan çıkıp ABD hazine kağıtlarına girmeye başlıyor ve dolar değerleniyor, borsalar da düşüyor. Borsalarla euro/dolar paritesi arasındaki pozitif korelasyon halen devam ediyor. Ancak ilişkinin son dönemde biraz zayıfladığı görülüyor. Olması gereken de bizce bu. Bu konuyu bir başka yazımızda ele alacağız zaten. Ancak şunu soylemek istiyoruz. Dow Jones’un 9 bin 700’e gittiği bir ortamda paritenin de 1.4950’lere yükselmesi beklenirdi. Ancak ilişkinin son dönemde zayıflamış olması paritenin 1.4450’yi geçmekte zorlanacağına işaret ediyor. Doların eskisi gibi sert değer kaybı yaşamayacak olması dolar kurundaki düşüşü sınırlandıracaktır. Bu nedenle cuma günü 1.4715’lerden kapanan kurun 1.425’in altına inemeyeceğini (kısa vadede) düşünüyoruz. Haftaya devam edeceğiz. Son söz: Keçi geberse de kuyruğunu indirmez. Türk atasözü Erkin Şahinöz / Para Dergisi Sayı 33