Çin, Rusya ve Avrupa borsalarının düşüş yönünde hareket ettiği haftada İMKB endeksi yüzde 90'ı yabancıların elinde olan bankacılık hisselerinin iyi bilançolar getirmesi, yüksek fiyatlarına rağmen yabancı fonların halen alım yapmaları bunda etkili oldu. Mart ayı başından bu yana neredeyse yüzde yüz değer kazanan endeksin geldiği bu noktadan yoluna devam edip etmeyeceği ya da sert bir şekilde geri gelip gelmeyeceği büyük ölçüde bugünlerde belli olacak. Mart başından bu yana hisse toplayan yabancı fonlar özellikle bankacılık hisselerinin performansıyla büyük karlar kazandı. Hisselerdeki maliyetleri oldukça düşük seviyelerde. Fiyatlardaki yükseklik sebebiyle yerli yatırımcılar bu hisselerden uzak duruyor. Daha önceki analizlerimizde belirttiğimiz gibi marttan beri belirli sayıdaki bankacılık hissesi öncülüğünde 20 bin puanlık katkı endeksi 45 bin puana taşındı. Bu durumun çok sağlıklı olmadığı yükselişin devamının yatırımcılar için yeni riskler oluşturduğunu söylemek mümkün. Dünya borsalarındaki yükseliş kervanına yeni katılan Avrupa ve ABD borsalarındaki yükseliş eğilimlerinin devam etmesi ve IMF müzakereleri satışların devamını engelliyor. Belki endeks 2007 fiyatlarını görmedi ama zirve öncesi sert ara düzeltmeler yatırımcıların canını sıkabilir. Ayrıca beklentiler hisse fiyatlarının yükselişinde etkendir. 2009 yılının ilk yarı bilançoları özellikle bankacılık sektörü açısından beklenildiği gibi olumlu çıktı. Ama burada bir tehlike var. Zira fiyatlar yüksek karlılıkları zaten yansıtıyordu, bir başka deyişle fiyat kazanç oranları gelen bilançoların daha önceden satın alındığını gösterir nitelikteydi. Bu bakımdan da endeksin riskli bölgelerde olduğunu söylemek mümkün. Sanayi şirketlerine baktığımızda da bilançoların açıklanmasının ardından bazılarında kar satışlarının geldiğini, bazılarının bilançoların ardından düştüğünü, bazılarının yükseldiğini görüyoruz. Ancak genel olarak açıklanan bilançoların ardından bir kar satışı furyasının daha ağırlıklı olduğu hatta uzun zamandır düşük fiyatlardan hisse toplayan yatırımcıların gelen iyi rakamlara rağmen cuma günü satış yapmaları dikkat çekiciydi. Peki bundan sonra bu satışlar devam eder ve endeks ciddi kayıplar yaşar mı? Yoksa belirli düzeltmelerin ardından Borsa, Ekim 2007 zirvelerine doğru yeni bir atak gerçekleştirebilir mi? Uzun süredir soluksuz yükselen Borsa'nın ve İMKB şirketlerinin bu noktada kar satışlarıyla gerilemesini sağlıklı buluyoruz. Büyük yükseliş dalgalarında zaman zaman düzeltme hareketleri düşüş trendi gibi görülse de yükselişler sonra devam eder. Endeksin gelecek aylarda 50 bin puanları görme ihtimali hiç de uzak değil. Yatırımcıların elde ettikleri karları realize ederek koruma eğilimini tercih etmeleri daha doğru olur. Yine ucuz kalmış ve bilanço performansı olumlu şirketlerde ortalama maliyetlerle pozisyon alınabilir. YÜZDE 10 HİSSE NASIL YANLIŞLIKLA SATILIR? Geçen haftanın ilgi çekici olaylarından biri Reysaş hisselerinde gerçekleşen hatalı bir emirle şirket ortağının yüzde 10 civarındaki hissesini Borsa'da satmasıydı. Bu olayı birkaç yönüyle incelemek istiyorum. Yanlışlıkla yapıldığı söylenen satış yeni bir insider trading vakası mı, bunu SPK ortaya çıkaracak. Zira satılan miktar gerçekten o ortağın sahip olduğu hisse miktarına eşit, ama geriye dönük inceleme yapıldığında en az o miktar kadar Borsa'da hisse toplanmış olması olaya yeni bir boyut kazandırıyor. Ayrıca kar rakamının Borsa'ya ulaştığı ve yabancı ortak açıklamalarının yapıldığı sırada verilen satış emri dikkat çekici. Aslında buna benzer durumlar Borsa'da daha önce de yaşandı. Bir broker 1990'lı yıllarda Ereğli gibi derinlikli bir tahtayı tavana kadar süpürdü. O işlemler o zaman iptal edilmiş, böylelikle broker'ın hayatı boyunca ödeyemeyeceği bir zarar engellenmişti. Reysaş'ın ortağı madem böyle bir hata yaptı. Neden bunu Borsa'ya bildirmedi? Ayrıca bu şirketin fiyatı 3-4 ay önce 0,80 kuruş civarındaydı. Satım emrini verdiği sırada hisse fiyatı 3,50 seviyelerindeydi. Yani fiyatı aşırı yükselmiş durumdaydı. Madem satış yapılmayacaktı, hazırlanması belirli bir süreç alan satış tuşuna niye bastı? Yatırımcılar bu son olaydan sonra şirket patronlarının Borsa'da at koşturduğunu görmüş oldular. İnsider trading (içeriden bilgi sızdırma) ve manipülasyona aracılık eden patronlar yatırımcıların büyük kabusu olmaya devam ettikçe Borsa'da şeffaflıktan söz edilemez. Yeni rekora mı gidiyor? f2007 yılı sonlarında tarihi zirve noktası olan 14.164 puanı gördükten sonra düşüş trendine giren Dow Jones, uluslararası yatırım bankası Lehman Brothers'ın Eylül 2008'de batışının ardından 1997 yılı endeks değeri olan 6 bin 500 puana kadar gerilemişti. ABD başkanlık seçimleri ardından açıklanan tedbir paketlerinin etkisiyle toparlanma sinyalleri veren göstergeler ABD borsalarına geç de olsa yansımaya başladı. Bankacılık endeksi Standart and Poor's 2009'da yüzde 11, Nasdaq ise yüzde 25 yükselirken Dow sadece yüzde 6 yükselebildi. En son Kasım 2008'de 9 bin 600 puanı gören Dow Jones sanayi endeksi ilk kez bu noktayı geçebileceğinin sinyallerini veriyor. Üç kez 9 bin 400 puanı deneyen ama geçemeyen endeks, 9 bin 400-9 bin 700 puan seviyelerini kırarsa belki de Lehman Brothers şokunun ardından kırdığı 10 bin 500 puana gözünü dikebilecek. Bu hareket yıl içinde yüksek performans göstererek tehlikeli bölgelere ulaşan dünya borsalarında kar satışı imkanı verebilecektir. Hafta içinde gerçekleşen ABD Merkez Bankası FED toplantısından çıkan faizlerin düzeyini koruyacağı, ancak parasal sıkılaştırmaların sonbaharda başalayabileceği anlaşılıyor. Gerek lokomotif endeks Dow Jones'un gerekse Euro/dolar paritesinin kritik noktaları henüz aşamadığı görülüyor. SELİM IŞIKLAR / ZAMAN [email protected]