Dünya borsalarının son günlerdeki coşkusuna piyasa otoriteleri anlam yüklemeye çalışıyor. Borsalardaki sert yükselişe şu ana kadar bulunan en makul sebep ise şirketlerin açıkladığı ikinci çeyrek kar rakamları. Gerçekten de geçen haftadan bu yana gelen rakamlar, beklentinin çok da yanlış olmadığını gösteriyor. Fakat borsaların verdiği tepkinin abartılı olup olmadığı konusu hala tartışmalı. Özellikle bu haftanın ilk iki gününde açıklanan ikinci çeyrek karlarının sürpriz olarak nitelendirilmesi çok yanlış değil. Çünkü geçen haftaki karlardan sonra bu haftakiler, krizle ilgili karamsarlığı yeniden gözden geçirmeyi zorunlu hale getiriyor. Neden mi? İşte sebebi: Temmuz ayının 13’ünde ABD’deki şirketlerden sekizi ikinci çeyrek karlarını açıkladı. Bu şirketlerden sadece üçü beklentinin üzerinde kar açıklarken, geri kalan beş tanesi beklentilerden daha kötü rakamlar ilan etti. Kötü beklentileri besleyen bu yüzde 35’lik isabet oranı moralleri altüst etti. Fakat krizden sıkılan piyasa, senaryosunun başrolüne Polyanna’yı koymuştu ve gelen rakamların en azından negatif olmaması iyi beklenti satın almak için yeterli kabul edildi. Sonuçta Dow Jones 10 temmuzda yükselişe başladı. Bu arada, 16 temmuzda 45 şirketten 15’i kötü sonuç açıklıyor, kalan 30 şirket ise yatırımcıları mutlu edecek kadar yüksek bir kar bildiriyordu. 20 temmuzda 36 şirket kar açıklarken, bu şirketlerden sadece dokuzu hayal kırıklığı yaratan rakamlar bildiriyordu. Sürpriz karlarla gelen coşku Temmuzun 21’inde ise, yani önceki gün, tam 83 şirket kar bildirirken bunlardan 64’ü, büyük bir sürprizle, beklentilerin üzerinde kar rakamı açıklıyordu. Bu şirketler arasında karını 1.23 milyar dolar olarak açıklayan Apple’ın, 141.4 milyon dolar açıklayan Yahoo’nun, 2 milyar 40 milyon dolar açıklayan Coca Cola’nın, 151.5 milyon dolar açıklayan Starbucks’ın, 859 milyon dolar açıklayan sigorta şirketi United Health Group’un, 2.4 milyar dolar açıklayan GlaxoSmithKline’ın bulunması, morallerin daha da yükselmesini sağladı. Hatta LG gibi devler 434 milyon dolarlık beklentinin iki katı (917 milyon dolar) kar açıklayarak boğa piyasasının (yükselen piyasa) son engellerini de yıktı. Şirketlerin, beklentilerin bu kadar üzerinde kar açıklamasına sebep olarak ise, beklentilerin düşük tutulmuş olması gösteriliyor. Borsalar kritik dirençlerde Karların ilan edilmesine kadar karamsarlıktan bunalan piyasalar, gelen rakamların her geçen gün çok daha iyi olması nedeniyle yeni bir yükseliş trendine girdi. Bu arada düşen faizler ve global borsalarda ucuzlamış olan hisse senedi fiyatları, doların tekrar çöküş trendine girmesine sebep olurken, borsalardaki ateşin de yanmasını sağladı. Wall Street’teki yedi günlük yükseliş yüzde 9’u aştı ve Dow Jones Endeksi, krizden çıkışı işaret edecek en kritik direnç noktasına dayandı. Fakat bu yükseliş trendi sırasında en fazla yükseliş, krizden en ağır darbeyi yiyen Rusya Borsası’ndan geldi. İstanbul Menkul Kıymetler Borsası ise beş aylık yükselişten sonra en kritik dirençlerinden biri olan 40 bine takıldığı için yükseliş sıralamasında çok gerilerde kaldı. Uzmanlar kar açıklamalarının hızlanması ve gelen rakamlardaki sürprizlerin devamı halinde borsalarda çok önemli dirençlerin kırılabileceğini, bunun da yeni bir sert yükselişin işareti olacağını savunuyor. Diğer yandan Pepsi, Bank of New York Mellon, Pfizer, eBay gibi şirketlerin kötü bilanço sonuçları nedeniyle herkesin temkinli olması da öneriliyor. Çünkü bu dev şirketlerin karlılıklarında düzelme yaşanmamış olması, toparlanmanın halen genele yayılmamış olduğunun göstergesi olarak kabul ediliyor. Makro rakamlarda çıkabilecek çok olumsuz bir verinin bir anda havayı değiştirebileceği ve hakim gündemin, krizde ikinci dip olabileceği riskine de dikkat çekiliyor. BARIŞ ERKAYA/TARAF