Yıllarca yüksek enflasyon ve yüksek reel faiz (enflasyondan arındırılmış faiz) ile yaşayan Türkiye, küresel ekonomik krizin yarattığı durgunluk nedeniyle hızla düşen enflasyon ve beklentiler nedeniyle artık dünya birincisi değil. Finans Yatırım’ın yaptığı araştırmaya göre Türkiye, reel faiz açısından gelişmek olan ülkeler arasında mayıs ayı itibariyle 5’inci sıraya kadar geriledi. Reel faizde birinciliği ise yüzde 7 ile Çin kaptı. İkinci yüzde 6.8 ile Macaristan, üçüncü ise yüzde 5.6 ile Türkiye’nin uluslararası piyasalarda Macaristan ile birlikte karşılaştırıldığı Brezilya. Hırvatistan’ın reel faizi de yüzde 4.5 ile Türkiye’den yüksek. YILLIKLANMIŞ GECELİK FAİZ Yapılan çalışmada Merkez Bankası gecelik faizleri yıllıklandırılarak bileşik faiz elde edildiği için Türkiye’nin yüzde 9.75 olan gecelik faizinin yıllık bileşiği yüzde 10.24 olarak tespit edilmiş. Bu haliyle de Türkiye yüzde 3.9’luk reel faiz getirisi olan ülke olarak gelişmekte olan ülkeler arasında beşinci sıraya oturuyor. Bu çalışma ile parasını her gün gecelik faizde değerlendiren yatırımcıların kazandığı reel faiz hesap edildiği için Merkez’in faizimayıs sonunda değişmezse enflasyonun ay sonunda yüzde 4.7’ye inebileceği böylece reel faizin % 4.5’e çıkacağı tahmin ediliyor. OCAKTA ÜÇÜNCÜYDÜK Araştırma ilk olarak ocak ayında yapıldığında Türkiye, yüzde 5.9’luk reel faiz ile gelişmekte olan ülkeler sıralamasında üçüncü olmuştu. İlk sıra ise yüzde 9.8 ile Brezilya’daydı. İkinci ise yüzde 6.9 ile Macaristan’dı. Aradan geçen zamanda Brezilya ve Türkiye hızla faiz indirirken Macaristan ancak 0.5 puanlık indirime gitti. Özellikle Çin’de görüldüğü gibi krizle birlikte hızla daralan ekonomi ve düşen enflasyon oranı, mevcut faizler ile enflasyon arasındaki makası açınca diğerlerinin reel faizi Türkiye’yi geçti. Merkez’in ekonomik durgunluk ve düşen enflasyon ortamını değerlendirip faizi hızla aşağı çekmesi de Türkiye’yi istemediği rekortmenlikten indirdi. Önce faizlere bakılacak sonra test sonuçları beklenecek xKararsız bir yol izleyen dünya piyasalarını bugün ağır bir günden bekliyor. Ekonomi çevrelerininmerakla beklediği ABD bankalarına yönelik stres testinin sonuçları bugün duyurulacak. Ayrıca İngiltere ve ABMerkez Bankaları bugün faiz toplantılarını yapacak. Diğer yandan Fransız Societe Generale birinci çeyrek bilanço rakamlarını duyuracak. Şirketin duyuracağı rakamlar Avrupalı bankacılık sektörünün içerisinde bulunduğu son durumhakkında bilgi verecek. ABD’de ise işsizlik maaşı başvuruları piyasaların yakın takibe alacağı günün önemli verilerinin başında geliyor. DEDİKODULAR ARTIYOR ABD'de 19 büyük bankaya uygulanan stres testlerinin sonuçları hakkında bilginin duyurulması geciktikçe söylentiler de artıyor. Stres testinin sonuçları dün bankalara gönderildi. Sızan ilk bilgilere göre Bank of America'nın 34milyar dolara kadar ek sermayeye ihtiyaç duyduğu iddia edildi. Bank of Piyasalar bugün veri bombardımanına tutulacak. Faiz ve bilançoların yanı sıra bankaların test sonuçları ekonomi çevrelerini heyecan yaşatacak 1 San Francisco Fed Başkanı Janet Yellen, ABD'de resesyonun yılın ikinci yarısında sona erebileceğini ancak büyümenin yeniden güçlü bir canlanmaya dönmesinin beklenmediğini söyledi. Yellen, "İyi haber şu ki uzun zamandan beri ilk kez tadını çıkarabileceğimiz iyi haberler var" dedi. İyi yönde haberler geliyor Janet Yellen Uluslararası Para Fonu eski baş ekonomisti Kenneth Rogoff, ABD’nin resesyonu atlatabilmesi için yeni bir canlandırma paketine ihtiyaç duyacağını söyledi. Rogoff büyümenin yavaş ve uzun süreli olacağına değinerek, ”Tüm çabalara rağmen iyileşmenin gerçekleşmediği bir noktaya geleceğiz. İşte o aşamada yeni bir canlandırma paketi gündeme gelecek. Eğer bu adım atılmazsa çok yavaş bir büyüme sürecine gireriz. Şu an itibariyle düşüşün yavaşladığı bir noktada bulunuyoruz. Ancak bu durum gelecek birkaç yıl içerisinde tamamen toparlanacağımız anlamına gelmez. Düzelme uzun bir süreç olacak. Gelecek 2 yılda piyasalar her türlü dalgalanmaya açık olacak” dedi. ABD’nin yeni bir canlandırma paketine daha ihtiyacı olacak Kenneth Rogoff Türkiye, yıllardır dünya şampiyonu olduğu reel faizde bayrağı devretti. Yıllarca yüksek enflasyon ve yüksek reel faiz (enflasyondan arındırılmış faiz) ile yaşayan Türkiye, küresel ekonomik krizin yarattığı durgunluk nedeniyle hızla düşen enflasyon ve beklentiler nedeniyle artık dünya birincisi değil. Finans Yatırım’ın yaptığı araştırmaya göre Türkiye, reel faiz açısından gelişmek olan ülkeler arasında mayıs ayı itibariyle 5’inci sıraya kadar geriledi. Reel faizde birinciliği ise yüzde 7 ile Çin kaptı. İkinci yüzde 6.8 ile Macaristan, üçüncü ise yüzde 5.6 ile Türkiye’nin uluslararası piyasalarda Macaristan ile birlikte karşılaştırıldığı Brezilya. Hırvatistan’ın reel faizi de yüzde 4.5 ile Türkiye’den yüksek. YILLIKLANMIŞ GECELİK FAİZ Yapılan çalışmada Merkez Bankası gecelik faizleri yıllıklandırılarak bileşik faiz elde edildiği için Türkiye’nin yüzde 9.75 olan gecelik faizinin yıllık bileşiği yüzde 10.24 olarak tespit edilmiş. Bu haliyle de Türkiye yüzde 3.9’luk reel faiz getirisi olan ülke olarak gelişmekte olan ülkeler arasında beşinci sıraya oturuyor. Bu çalışma ile parasını her gün gecelik faizde değerlendiren yatırımcıların kazandığı reel faiz hesap edildiği için Merkez’in faizi mayıs sonunda değişmezse enflasyonun ay sonunda yüzde 4.7’ye inebileceği böylece reel faizin % 4.5’e çıkacağı tahmin ediliyor. OCAKTA ÜÇÜNCÜYDÜK Araştırma ilk olarak ocak ayında yapıldığında Türkiye, yüzde 5.9’luk reel faiz ile gelişmekte olan ülkeler sıralamasında üçüncü olmuştu. İlk sıra ise yüzde 9.8 ile Brezilya’daydı. İkinci ise yüzde 6.9 ile Macaristan’dı. Aradan geçen zamanda Brezilya ve Türkiye hızla faiz indirirken Macaristan ancak 0.5 puanlık indirime gitti. Özellikle Çin’de görüldüğü gibi krizle birlikte hızla daralan ekonomi ve düşen enflasyon oranı, mevcut faizler ile enflasyon arasındaki makası açınca diğerlerinin reel faizi Türkiye’yi geçti. Merkez’in ekonomik durgunluk ve düşen enflasyon ortamını değerlendirip faizi hızla aşağı çekmesi de Türkiye’yi istemediği rekortmenlikten indirdi. America sözcüsü Scott Silvestri konu hakkındaki sorulara cevap vermedi. Bankanın, 1 Ocak'ta tamamlanan Merrill Lynch'in satın alımı ve kredi kayıpları sebebiyle ek sermaye ihtiyacı olduğu tahmin ediliyor. İfade edilen 34milyar dolarlık rakam, bankanın sermaye ihtiyacı konusunda daha önceden basında çıkan rakamların yaklaşık üç katı seviyesinde. 45 MİLYAR $ ALDI Birçok ekonomist, yeterli sermayeye sahip olmaması ve artan kredi kayıpları nedeniyle aralarında Citigroup Inc,Wells Fargo, Fifth Third Bancorp, GMAC LC, KeyCorp, Regions Financial ve SunTrust Banks'ın bulunduğu diğer bankacılık şirketlerinin de daha fazla sermayeye ihtiyacı olabileceğini ileri sürüyor. Bank of America'nın hisseleri, Merrill Lynch'i geçen yıl 15 Eylülde satın alacağını açıklamasından bu yana yüzde 68 değer yitirdi. Banka, ABD yönetiminin 700milyar dolarlık Sorunlu Varlıkları Kurtarma Programı'ndan (TARP) 45 milyar dolar aldı. Ben olsam hisse senedine yatırımı aklımdan geçirmem ABD’li bankalara yönelik stres testinin sonuçları beklenirken piyasaların geleceğine yönelik yorumlarsa bütün hızıyla gelmeye devam ediyor. ECU Group Neil Mackinnon, kriz sonrası piyasaların gerçekten yükselişe geçmeden önce borsalarda ortalama 9 ay boyunca kısa süreli çıkışların yaşandığını belirterek, “Mevcut yükselişin uzun soluklu olup olmayacağı yakında anlaşılacak” dedi. ‘Felaketin sesi’ olarak tanımlanan New York Üniversitesi Profesörü Nouriel Roubini ise piyasaların düzelmekten çok uzakta olduğuna işaret ederek, “Borsalarda yaşanan son yükselişler uzun soluklu olmayacak. YATIRIMCILAR ÇOK İYİMSER Piyasalar daha yeni yeni iyileşiyor. Gelecek çeyreklerde kötü sürprizler yaşayacağız” dedi. Düzelmenin başlamadan önce ekonominin öncelikli olarak dibe vurması gerektiğine işaret eden Roubini şöyle devam etti: “ABD ekonomisinin dibe vurması gelecek yıl için beklenebilir. Ben olsan hem ABD hem de küresel borsalardan uzak dururum. Yatırımcılar kararlarında ekonomik verilerin çok önünde gidiyor. Bu da onları gereğinde fazla iyimser yapıyor” dedi. Roubini batmakta olan bankaları kurtarmanın doğru olmadığını savunarak atılması gereke asıl önlemen adımın yıkılma noktasına gelen finans sistemi yenilemek olması gerektiğini sözlerine ekledi. GAZETE HABERTÜRK-RAHİM AK