BARIŞ BEKAR / [email protected] DENİZ çoğumuzun ortak tutkusu. Bu tutkuyu bazılarımız yüzerek, bazılarımız balık tutarak, bazılarımız da yeni ufuklara yelken açarak geçiştiriyoruz. Bazılarımız yılda bir iki kez değil her fırsatta denize açılıyor. Hatta bu tutku yüzünden denizde yaşayanlarımız bile var... Tabii bu tür bir deniz aşkı için bir tekne ya da popüler deyimiyle yat gerekiyor. Malum, dört tarafı denizlerle çevrili Türkiye’de bu alan yeni yeni keşfediliyor. Son yıllarda denizlere artan ilgi yatlara da yansımaya başladı. Öyle ki Türkiye’deki yıllık yat alım satım pazarının 500 milyon dolarlara çıktığı söyleniyor. TÜRKİYE’NİN YILDIZI PARLIYOR Financial Times, 2008 yılının eylül ayında, dünya süper yat pazarındaki talep patlamasından yola çıkarak bir “yat raporu” yayımlamıştı. Krize rağmen bu pazarda büyük bir canlılık yaşandığı vurgulanan raporda, yatların çoğunun Kuzey Avrupa’da inşa edildiği belirtiliyordu. Aynı raporda, artan talebin Türkiye, Çin ve Yeni Zelanda gibi ülkelerde de üretimi artırdığına özel bir vurgu yapılmıştı... Türkiye’de sadece yat üretimi değil yat alanların sayısı da sürekli artıyor. Bu konuda kesin rakamlar mevcut değil. Ancak bankaların yat ve tekne kredilerinin her geçen gün büyümesi dikkat çekiyor. Yat turizminin Türkiye turizminin yüzde 25’ini oluşturduğu söyleniyor. Bu çerçevede, önümüzdeki yıllarda yeni bağlama yerlerinin yapılması durumunda bu oranın yüzde 40’ları bulacağı belirtiliyor. Türkiye’de maliyetlerin düşük olması, tekne ve yat, özellikle de mega yat siparişlerinin ağırlıklı olarak yurtdışından gelmesini sağlıyor. Türkiye hem üretiyor hem de tüketiyor. Türkiye’de üretilen yatların ABD ve Avrupa Birliği ülkelerine göre daha ucuz olduğu belirtiliyor. Örneğin, aynı ölçü ve kalitede bir mega yatın ABD’de 10 milyon, Türkiye’de ise 4-5 milyon euro’ya mal edilebildiğine dikkat çekiliyor. Bu da yabancı yatırımcıların yüzlerinin ülkemize dönmesine yol açıyor. OCAKTA HAREKETLENME BAŞLADI Bankalar da bu ilgiden yola çıkarak, son dönemlerde yat ve tekne almak isteyenlere özel kredi seçenekleri sunuyor. 2008’in ilk dönemlerinde bu kredilere ilginin yoğun olduğu, ancak global krizin yansımalarıyla birlikte son çeyrekte durma noktasına geldiği belirtiliyor. Denizbank Taşıt Finansman Bölüm Müdürü Barış Yılmazkaya, 2009’un ocak ayıyla birlikte yeniden bir hareketlenme başladığını söylüyor. Yılmazkaya, “Son 15 günde bize gelen taleplerde artışı net olarak görebiliyoruz” diyor. Bu ilgide, yat ve teknelerin de artık otomobil, konut gibi geleceğe yönelik bir yatırım aracı olarak görülmeye başlaması önemli bir etken. Bu da bankaların tekne alımları için özel krediler tahsis etmesine yol açıyor. Artık pek çok kişi ikinci bir araba yerine tekne almayı tercih ediyor. Kent karmaşasından bir süreliğine de olsa uzaklaşmak isteyenler, bir tekne sahibi olup “denize yakın durmayı” bir yaşam biçimi haline getirmeye başladılar. DENİZBANK’TAN DENİZCİLERE ÖZEL Denizbank hem bireysel olarak yat ve tekne tutkusu olanlara hem de yat/tekne işletmeciliği yapan turizmcilere yönelik krediler veriyor. Banka, tekne kredisini konut ipoteği (teminatı) ile değerlendirdiği gibi nakit karşılıklı olarak da veriyor. Denizbank’ın tekne kredilerini vadesi 6 aydan başlayıp 60 aya kadar çıkıyor. “Sıfır kilometre” veya “ikinci el” bir tekne sahibi olmak isteyenlerin TL, dolar ya da euro cinsinden kredi kullanmaları mümkün. Şu an itibariyle bankanın tekne kredilerine uyguladığı aylık faiz oranı yüzde 1.79. Denizbank’a gelen taleplerin daha çok bireysel tekne alımlarına yönelik olduğu görülüyor. Banka, 150 bin TL’ye kadar kredilerde tekne için ekspertiz masrafı almıyor. Üstelik teknesini şimdi alanın ödemleri de öteleniyor. ŞEKERBANK ‘SIFIR’LAR İÇİN VERİYOR Şekerbank’ta bu tür krediler sadece “sıfır kilometre” teknelere veriliyor. Teknenizi almak istediğiniz yerden bir proforma fatura alıyorsunuz ve banka bu faturaya göre tekneyi kredilendiriyor. Kredinin vadesi ise en fazla 48 ay. Şekerbank, teknenin değerinin yüzde 75’ine kadar kredi veriyor. Aylık faiz oranı ise TL için yüzde 1.69, döviz içinse yüzde 0.80. Şekerbank’tan alınabilecek en fazla kredi tutarı 150 bin euro ya da karşılığı Türk Lirası veya dolar şeklinde belirlenmiş. Bankada teknenin özelliklerine göre tekne sigortası da yaptırılıyor. Tekstilbank’tan da TL ya da dövize endeksli tekne kredisi alınabiliyor. Banka, sıfır kilometre ya da ikinci el Türk bayraklı tekne alımları için kredi temin ediyor. Kredinin alt limiti 5 bin TL. Üst sınır ise satın alınacak teknenin fiyatının yüzde 75’ine kadar çıkıyor. Tekne kredinizi 48 aya varan vadelerde kullanabiliyorsunuz. Teminat olarak kefalet, konut değerinin yüzde 50’sine kadar gayrimenkul ipoteği, mevduat rehni veya Tekstilbank Likit Fon (minimum toplam borç tutarı kadar olmak kaydıyla) gösterilebiliyor. Geri ödeme planı kendi koşullarına göre değişmekle birlikte, esnek ödeme seçenekleri ve 3 aya kadar taksit erteleme imkanı da sunuluyor. Faiz oranları ise otomobil kredisiyle aynı. Tekstilbank, halen yüzde 2.06 faiz oranıyla tekne kredisi veriyor. Kredide tekne ipoteği kabul edilmiyor. 100 bin TL’lik bir kredi için 18 ay boyunca aylık 6 bin 950 TL ödemeniz gerekiyor. Yani toplamda 100 bin TL’ye karşılık bankaya 125 bin 100 TL ödüyorsunuz. FORTİS’TEN 60 AY VADE Fortis Bank, tekne kredisini en fazla 60 ay vadeli veriyor. Aylık faiz oranı yüzde 1.69. Banka, hem ikinci el tekneler için de kredi sağlıyor. Birinci el teknede proforma fatura, ikinci elde ise noter satış sözleşmesi isteniyor. Eğer kendinize ait gayrimenkulünüz varsa banka bunun ekspertiz değerinin yüzde 75’ini ipotek altına alıyor. Aynı ipotek işlemi, alacağınız tekne için de geçerli. Yani tekne fiyatının yüzde 75’ine kadar kredi kullanabiliyorsunuz. Banka, kredi miktarı için herhangi bir sınırlama getirmiyor. Ancak gelir durumunuz önemli bir kriter. Fortis Bank’tan 100 bin TL’lik bir tekne kredisi talep ettiğinizde, 36 ay vadede aylık 3 bin 887, 60 ay vadede ise 2 bin 837 TL ödüyorsunuz. Vade ne olursa olsun, hayat sigortası ve komisyon masrafları toplamı 4 bin 500 TL’yi buluyor. Bu da tıpkı faiz oranında olduğu gibi sabit bir rakam olarak önünüze çıkıyor. GÖRÜŞ Erhan ÖZÇELİK / YKB Genel Müdür Yardımcısı “Bireylere de şirketlere de kredi veriyoruz” Müşterilerimizin artan ilgisi ve piyasadaki finansman ihtiyacından yola çıkarak “tekne kredisi” vermeye başladık. Tekne kredimiz hem bireysel hem de ticari amaçlı olarak kullanılabiliyor. Yelkenlilerden motorlu yatlara kadar farklı tekne çeşitlerinin alımına yönelik kredi veriyoruz. Müşterilerimiz, esnek geri ödeme modellerimizden kendilerine uygun olanı seçebiliyor. Birçok ithalatçı ve üretici firmayla irtibat halindeyiz. İki yıldır Boat Show fuarlarında biz de tekne finansmanı için gerek standımız gerekse firmalardaki müşteri temsilcilerimizle yer alıyoruz. Bu sayede, tekne almaya niyetli kişiler tekneleri inceleme fırsatı bulurken aynı zamanda kredi koşullarını da müşteri temsilcilerimizden detaylı olarak öğrenebiliyor. Abdurrahman ÖZCİĞER / Şekerbank Genel Müdür Yardımcısı “Boat Show’a özel faiz indirdik” Kriz nedeniyle azalan tekne kredisi taleplerinin “Avrasya Boat Show” fuarıyla birlikte artacağını düşünüyorum. Bu amaçla tekne kredisi faiz oranlarımızda, vadelerimizde ve kullandırım şartlarımızda iyileştirmeler yaptık. Tekne kredimiz, bireysel bankacılık bölümümüze ait bir ürün. Bu yüzden de söz konusu alanda sadece bireysel kredi taleplerini değerlendiriyoruz. “Avrasya Boat Show” nedeniyle, 14-27 Şubat tarihleri arasında bireysel müşterilerin tekne alımlarını desteklemek amacıyla yeni bir kampanya düzenledik. Bu kampanya kapsamında da tekne kredisi faiz oranlarımızı düşürdük.