Alper Turgut [email protected] Malum ekonomik durgunluk ilk olarak çalışanları etkiledi. İşini kaybedenlerin sayısı artmaya başladı… Bu sürece borçla yakalananlar hele de kredi kartı borcu ile yakalananlar doğal olarak çareyi farklı reçetelerde aramaya başladı. Bunlar arasında bir süredir tüketici kredileri ön plana çıktı. Bunu Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) verilerinde net bir biçimde görebiliyoruz. BDDK verilerine göre kredi kartı borç tutarı 33 milyar 128 milyon lirayı geçmiş durumda. Bu tutarın 2 milyar 447 milyon 729 bin liralık kısmı ise 3 aydan daha fazla bir süredir geciktiği için kanuni takibe alınan kredilerden oluşuyor. Tablo bu hale gelince borç şirketler değil bireyler içinde büyük bir sorun haline geldi. Onun için de herkes bu dönemde borç çevirmek için farklı borçlanma yöntemleri deniyor. Bunlarda biri de kısa vadeli ve yüksek faizli kredi kartı borçlarının uzun vadeli ve düşük faizi tüketici kredileriyle kapatmak. Malum artan işsizlik ve bunun yanı sıra pek çok kurumda maaşların gecikmeli ödenmesi ya da belli bir bölümünün ödenmesi, kredi kartı pazarında sıkıntının artmasına neden oluyor. Kredi kartı borcunu yeni bir krediyle kapatılmasına eskiden sıcak bakmayan bankalar şimdi bunu teşvik ediyor. Böylece farklı bankalara olan kart borçları tek bir elde toplanıyor. KARTLARDA BATIK ORANI YÜZDE 8 Tasfiye olunacak kredi kartı harcaması tutarı uzun bir aradan sonra ilk kez yüzde 7’lerin üzerine çıktı. Söz konusu oran 2008 yılı kasım sonu itibariyle yüzde 6.88 düzeyinde bulunuyordu. Kart borcunu ödeyemeyenlerin oranında özellikle kasım ayından sonra ciddi bir bozulma dikkati çekiyor. Oran aralık başında yüzde 6.93’e çıktıktan sonra yılın sonunda yüzde 7.17’ye ulaştı. Son verilere göre de yüzde 7.39 gibi bir rakamı yakaladı. Her ne kadar bankacılar bu oranın sorun teşkil etmediğini ve bu statüdeki kredilerin hepsisinin batık olarak adlandırılamayacağını söylese de durum giderek ciddi bir hal alıyor. Çünkü ekonomik krizin özellikle kasım ve aralık aylarında daha da derinleştiği göz önüne alınırsa tasfiye olunacak kredi kartı oranının önümüzdeki bir iki ayda daha da yükselme olasılığı var. Kredi kartı borçları arttığı sürece kredi talebi de artıyor. Çünkü ihtiyaç kredilerinin büyük bölümünün kredi kartı borçları için alındığı söyleniyor. Öyle ki ihtiyaç kredilerinin toplam tutarı son aylarda konut kredilerinin toplam tutarını geçti. Bu durumda konut kredilerindeki yavaşlama da önemli bir etken. Çünkü bu dönemde uzun vadeli yatırımlar yerine acil ihtiyaçlar için kredi kullanılıyor. Merkez Bankası verilerine göre 16 Ocak itibariyle konut kredileri toplam tutarı 37 milyar 298 milyon lira iken, ihtiyaç kredilerinin toplam tutarı 37 milyar 881 milyon liraya yükseldi. İhtiyaç kredilerinin haftalık artış hızı da konut kredilerinin üzerinde seyrediyor. Çünkü bankalar özellikle bordrolu çalışanlara yönelik ihtiyaç kredisi kampanyaları düzenliyor. Kampanyalar arttıkça kredi faizleri de düşüyor. Ancak kredi vadeleri eskiye oranla biraz daha kısaldı. Resmen kısalmasa da bankalar iki yıldan daha uzun vadeli ihtiyaç kredisine çok fazla gönüllü değil. Bazı bankalarda vadeler üç yıla kadar çıksa da tavsiye edilen süreler 18 – 24 ay arasında. AKBANK’IN YENİ YIL KREDİSİ SÜRÜYOR İhtiyaç kredisi kampanyası düzenleyen bankalar arasında yer alan Akbank, yılbaşında başlattığı yeni yıl kredisini sürdürüyor. Akbank’ın bu kredisine herkes başvurabiliyor. Yani herhangi bir meslek sınırlaması söz konusu değil. Bankadan 5.000 TL ihtiyaç kredisi kullanmak için 520 TL kampanya destek tutarı, 180 TL dosya masrafı, kredi kullanan kişinin durumuna göre değişmekle birlikte 40-50 TL arası da hayat sigortası pirimi kesiliyor. Yani yaklaşık 750 TL masraf kesinti var. Kredinin vadesi ise en az 18 en fazla 24 ay. Vade olarak 18 ay seçildiğinde kredinin aylık ödeme tutarı 303 TL olurken faiz oranı ise yüzde 0.79 olarak belirleniyor. 520 liralık kampanya destek ücreti ile birlikte kredinin faizi normal faiz oranlarına yükseliyor. 5.000 lira kredi kullanıldığınızda elinize geçen miktar 4.250 TL. Bankaya ödenecek toplam tutarsa 5.450 TL. TEB’İN HEDEFİNDE KAMU ÇALIŞANI VAR Türk Ekonomi Bankası da kredi kampanyası düzenleyen bankalar arasında. 28 Şubat’a kadar sürecek olan kampanyadan yararlanmak için kamu çalışanı olmak gerekiyor. Kamu emeklileri bu kampanyadan yararlanamıyorlar. Kampanyalı kredinin faiz oranı yüzde 0.95. 4.000 TL’lik bir kredi için masraf miktarı 370 TL ve 12 ay boyunca aylık kredi geri ödemeleri 359 TL. Kampanyada en fazla 12.000 TL’ye kadar kredi kullanmak mümkün. Vadesi ise en fazla 36 ay. 4.000 TL kredi için değişik vadelerde farklı faiz oranları kullanılıyor. Örneğin 18 aylık vade için faiz oranı yüzde 0.95’ten yüzde 1.21’e yükseliyor. Vade eğer 24 ay ise faiz oranı yüzde 1.35 ve 36 ayda 1.49 oluyor. Bankanın kamu çalışanı olmayan için uyguladığı faiz oranı ise 1.85. Bu faiz oranı ile 12 ay vadeli 5.000 lira kredinin aylık ödemeleri 479 TL. Banka kredi masrafı olarak ta 230 TL talep ediyor. DENİZBANK’TAN “DÜŞEŞ KREDİ” Denizbank’ın kampanyalı kredilerinde faiz oranı 6.600 TL’lik bir kredi için yüzde 0.66. Banka krediyi kullandırırken herhangi bir kısıtlamaya gitmiyor. 12 aylık vadede aylık ödemeler 580 ve kredinin masrafı 750 TL. Bankanın kampanyası ilk bakışta faiz oranı açısından çok cazip görünse de kredi maliyeti kampanyasız kredilere nazaran çok yüksek. Kampanyanın adı “düşeş kredi”. Ancak burada kimin düşeşe geldiği tartışma konusu. Kampanyasız ihtiyaç kredisinde faiz oranı yüzde 2.09. 5.000 TL’lik bir kredi için 12 aylık vadede aylık 489 TL ödeniyor. Masraf ise 250 TL. ING’DE FAİZ 1.54 Diğer bankalardan farklı olarak ING Bank’ın kampanyalı kredisinde faiz oranı yüzde 1.54, masraf miktarı ise 270 TL. 12 ay vadeli 5.000 TL’lik bir kredi için aylık ödenecek taksit tutarı 468 TL. Banka krediyi verirken herhangi bir meslek sınırlamasına gitmiyor. Bankanın kampanyasız kredi faiz oranı yüzde 1.89. İhtiyaçları için 5.000 TL’ye ihtiyaç duyan bir müşterinin aylık geri ödemeleri 480 TL ve masrafı ise 285 TL oluyor. VAKIFBANK’TAN TATİL KREDİSİ VakıfBank, müşterilerinin yarıyıl tatili ihtiyaçlarını bütçelerini sarsmadan karşılayabilmeleri için tatil kredisi kampanyası başlattı. Bu kampanya çerçevesinde üst limit 5.000 TL olmak üzere, yüzde 1,69 faiz oranı uygulanarak 11 aya kadar vadeyle kredi alınabiliyor ve ayda sadece 511,70 TL taksit ödeniyor. Dosya, istihbarat ve haberleşme ücreti olarak 175 TL+ BSMV alınıyor. Tatil kredisi kullanmak için kefil gerekmiyor. VakıfBank’ın tatil kredisinden tüm ücretliler, emekliler ve serbest meslek sahipleri yararlanabiliyor. İŞ’TE FAİZ ESNEK İş Bankası’da kredi kampanyası yapan bankalar arasında yer alıyor. Kampanyada faiz oranları yüzde 1.44 ile 1.80 arasında değişiyor. Kampanyaya bordrolu olan herkes başvurabiliyor. Talep edilebilecek kredi miktarı 500 liradan başlıyor 20.000 TL’ye kadar gidiyor. Kampanya kapsamında 8.000 TL’ye kadar olan kredilerden 240 TL masraf alınıyor. 8.000 TL’nin üzerindeki kredilerin ise 360 TL masrafı var. Masraflara hayat sigortası ücreti dahil değil. Banka sigorta işlemini isteğe bağlı olarak yaptırıyor. GARANTİ’DE KAMPANYA DEVAM EDİYOR Garanti Bankası “OFF-ON” kredi kampanyasına devam ediyor. Garanti Bankası’nda ihtiyaç kredisinin faiz oranı yüzde 1.66 ve kredi masrafı 280 TL. İhtiyaçları için 5.000 TL çekmek isteyen bir müşteri 12 aylık vadede aylık 473 TL geri ödeme yapıyor. Kampanyaya katılmak için bordrolu çalışan olmak gerekiyor. Nihat Karadağ / ING Bank Genel Müdür Yardımcısı “Kredi alın, kapatın” Kredi kartı borçlarının tüketici kredileri ile uzun vadeli olarak yapılandırılması tüketicinin lehine bir durum. Banka için karlı değil ama risk açısından oldukça önemli. Kredi kartı borcunu ödemekte zorlanan tüketicilere ihtiyaç kredilerini öneriyoruz. Çünkü birkaç kredi kartına ayrı ayrı ödenmek zorunda olan borçlar tek bir yerden, uzun vadeli düşük faizli olarak yeniden yapılanıyor. Kredi faiz oranları oldukça makul seviyelere geriledi. Ayrıca yasal takibe düşmeyen kişiler tüketici kredisi almakta zorlanmıyorlar. Bunun için kart borcunu ödeyemeyenler tüketici kredisi alarak kredi kartı borçlarını yapılandırabilirler. Böylelikle kart borçlarını kapatırlar ve takibe düşmekten kurtulurlar. Tüketici kredilerin artmasının nedeni bu dönemde acil ihtiyaçlar için kredi kullanılması. Örneğin konut kredisi uzun vadeli bir yatırım kredisi olarak değerlendirilebilir. Bu kredilere talep azaldığı için ihtiyaç kredilerinde büyüme göze çarpıyor.