Kayıtdışı ile mücadele kapsamında 1 Kasım’dan itibaren 500 TL’nin üzerindeki konut kiraları ile miktarı ne olursa olsun işyeri kiralarının bankalar üzerinden ödenmesi şartı getirildi. Bir anda yaklaşık 6 milyon yeni müşteri potansiyeli ile karşı karşıya kalan bankalar bu durumu ranta çevirmek için ölesiye bir yarış başlattı. Eskiden bu işlem için yüklü miktarlarda EFT; havale masrafları alan bankalar bunlardan vazgeçtikleri gibi bazıları üste para vermek anlamına gelen hediye çeki, para puan gibi uygulamalara bile sarıldı. Bankaları birbirine düşüren yeni sistem aslında ciddi bir parasal büyüklüğün kayıt altına girecek olması demek. Çünkü vergi uzmanı Şükrü Kızılot’a göre Maliye Bakanlığı’nın rakamlarından hareketle işyeri kira geliri elde edenlerin sayısı 4 milyon 214 bin. Kayıtdışı ve konutlarla birlikte 7-8 milyon kira geliri elde eden bir kitle var. Kirasını banka kanalı ile tahsil edenlerin oranı ise yüzde 10’lar gibi sembolik rakamlarda. Şükrü Kızılot, yeni tebliğ ile yaklaşık 6 milyon konut ve işyeri sahibinin bankalar kanalı ile kira bedellerini almaya başlayacağını belirterek, “Ortaya çok büyük rakamlar çıkıyor. Eskiden masrafı nedeniyle banka yolu ile kirayı ödemektense elden ödeyenler artık mecburen bankayı kullanmak zorunda kalacak. Bu da çok büyük bir likid bankalar üzerinden dolaşacak anlamına geliyor” değerlendirmesinde bulundu. 3 İLA 6 MİLYAR TL DOLAŞACAK Kızılot’un da ifade ettiği gibi kiraların bankalar üzerinden ödenmesi 6 milyon yeni hesap ve ortalama yatırılan kiranın 500 TL olduğundan hareket edersek en az ayda 3 milyar TL demek. İşyeri kiralarının daha yüksek olduğundan hareket edilirse ve ortalama rakam 1000 TL olarak alınırsa aylık 6 milyar TL, yılda 70 milyarın üzerinde bir para bankalar üzerinden el değiştirecek anlamına geliyor. Bu hareket Maliye için vergi gelirlerinde artış anlamına gelirken bankalar açısından sisteme girecek yeni para olarak değerlendiriliyor. Söz konusu paraların hesapta bir gün kalacak olması bile gecelik faizden hesaplandığında 170-200 bin TL’ye denk düşüyor. Bu da bankaların heyecanını artıyor. Durum böyle olunca da hem kiracıya, hem ev sahibine yönelik özel paketler ve kampanyalar düzenleniyor. HANGİ BANKA, NE VAAT EDİYOR? HSBC: Kiracılara ‘her ay hesaptan otomatik ödeme’ sunuyor. Bu sırada hiçbir şekilde havale ve EFT ücreti alınmıyor. FİNANSBANK: Kirasını Finansbank Kiracı Paketi ile ödeyene 1000 TL’lik Carrefoursa alışveriş çeki veriyor. (ilk 60 kişi) Kirayı erken yatıranların parası ise otomatik hesap ile likit fonda değerlendiriliyor. TÜRKİYE FİNANS: Kira gelirini yatırana ücretsiz işlem, kredi kartını kullanana da 10 TL hediye puan veriyor. Kiralık kasada yüzde 50, kredi talebinde ise yüzde 10 özel indirim yapılıyor. YAPI KREDİ BANKASI: Havale ücreti almıyor ve world puan hediye ediyor. 15 Aralık 2008-31 Aralık 2009 tarihleri arasında aylık en az 500 TL’lik ödeme için en az 6 ay geçerli olmak üzere havale veya EFT ile düzenli ödeme talimatı verene 5 TL değerinde world puan veriliyor. ZİRAAT BANKASI: Hesap işletim ücreti, havale ve EFT parası almıyor. Konut sigortası primlerinde indirim yapıyor. Kira hesaba yattığında cep telefonuna kısa mesaj yolluyor. DENİZBANK: Kira ödemelerinde İşletme Kart kullanan müşterilerine hesaplarında para olmasa bile kartın limitinden ödeme yapıyor. Kira ödemesi için havale ve EFT ücreti almıyor. Kira ödemelerini yapan müşterilerine indirimli faiz oranı uyguluyor. İŞ BANKASI: Kira Ödeme Hizmet Paketi çerçevesinde kira ödemesi yapanlardan ETF ve havale ücreti almıyor. Ev sahiplerine de kira gelirlerinin düzenli olarak aktarıldığı vadesiz TL hesaplarından işletme ücreti almıyor. Kiranın hesaba yattığını SMS ile ev sahibine bildiriyor. Kira geliri elde edenlerin sayısı 8 milyon - Maliye Bakanlığı’nın gayrimenkul sermaye iratları çalışması kapsamında Türkiye genelinde 16.9 milyon kiracı bulunuyor. Bunun yüzde 20’si yani 3.4 milyonu İstanbul’da. Sadece İstanbul’daki konutların yaklaşık 900 bini kirada bulunuyor. Türkiye’de kirada olan konut sayısının ise 4 milyonun üzerinde olduğu tahmin ediliyor. Kirasını banka kanalı ile ödeyenlerin oranı ise yüzde 10’ları aşmıyor. - Yine Maliye Bakanlığı’nın verilerine göre Türkiye genelinde 4 milyon 214 bin işyeri konut kirası alanlar var. Tüm bu rakamlar alt alta toplandığında ise kira geliri elde edenlerin sayısı 8 milyonu buluyor. - Düzenlemelere göre konutlarda 2008 yılında yıllık kira tutarı 2 bin 400 TL, 2009’da ise 2 bin 600 TL’yi aşanlar beyanname verip bunun vergisin ödemek zorundalar. - İşyerlerinde ise 2008 yılında yıllık kira geliri 19 bin 800 TL’yi, 2009 yılında 22 bin TL’yi aşanlar beyanname vermek zorunda. Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı verilerine göre aralık 2008 itibarıyla 744 bin 103 beyanname veren mükellef var. Yeni durumda artık kira geliri kaç lira olursa olsun işyeri sahipleri kiraların bankalar üzerinden tahsil edecek. -Yine Maliye Bakanlığı verilerine göre işyeri kira geliri elde edenlerin sayısı 4 milyon 214 bin. Bu 4 milyon 214 bin işyeri sahibinin banka üzerinden paralarını alacağı anlamına geliyor. Hacer Gemeci