Yazdır
Türkiye ekonomisinin öncü sektörleri arasında yer alan tekstil ve hazır giyim, son yılların değil, son 20 yılın en zorlu sürecinden geçiyor. Art arda gelen konkordato başvuruları, üretimin durduğu tesisler ve hızla eriyen istihdam, sektördeki krizin geçici değil yapısal boyuta ulaştığını ortaya koyuyor. Çok sayıda firmanın üretimini yurt dışına taşıdığı, özellikle Mısır’ın yeni bir üretim üssü haline geldiği belirtiliyor.
Üretim durdu, istihdam hızla eridi
Türkiye Gazetesi'ne göre yalnızca bu yıl yüzlerce tekstil firması konkordato ilan etti ya da faaliyetlerini tamamen durdurdu. Son iki yılda sektördeki toplam istihdam kaybının 300 bine yaklaştığı ifade ediliyor. İstanbul, Denizli, Bursa, Gaziantep ve Kahramanmaraş gibi üretimin kalbi sayılan şehirlerde çok sayıda fabrikanın kapısına kilit vurduğu, ayakta kalan işletmelerin ise kapasite kullanımını yüzde 30-40 seviyelerine kadar düşürdüğü aktarıldı. İhracatta da başta Avrupa olmak üzere ana pazarlardaki talep daralması ve yükselen maliyetler nedeniyle ciddi bir gerileme yaşanıyor.
Uzak Doğu rekabeti ve maliyet baskısı
Avrupa’daki siparişlerin azalması, Çin, Bangladeş ve Vietnam gibi ülkelerin düşük fiyat politikalarıyla birleşince Türk üreticilerin rekabet gücü daha da zayıfladı. Enerji, ham madde ve işçilik giderlerindeki artış ile kur baskısının ürün fiyatlarını uluslararası pazarlarda rekabet edemez noktaya taşıdığı belirtiliyor. Bu nedenle bazı firmalar maliyetini karşılamayan siparişleri reddederken, bazıları ise tekstilden tamamen çıkarak farklı sektörlere yöneliyor.
Sektör temsilcileri, yaşanan tablonun kısa süreli bir dalgalanma olmadığının altını çiziyor. Ucuz iş gücüne dayalı üretim modelinin artık sürdürülemez hale geldiği, finansmana erişimde yaşanan sıkıntılar ve ihracattaki düşüşün zincirleme etki yarattığı ifade ediliyor. Uzun süredir ertelenen modernizasyon yatırımları, yüksek katma değerli ve teknik tekstilde geri kalınması, markalaşma eksikliği ve fason üretime bağımlılık krizin temel nedenleri arasında gösteriliyor.
“300’e yakın firma konkordato başvurusunda bulundu”
İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Başkanı Ahmet Öksüz, konkordato süreçlerinin yalnızca ilgili firmaları değil, tedarik zincirindeki yüzlerce işletmeyi de doğrudan etkilediğine dikkat çekti. Sektörde yaklaşık 300 firmanın konkordato başvurusu yaptığını belirten Öksüz, bu süreçlerin banka ve kamu borçlarıyla sınırlı tutulması, piyasa borçlarının ise kapsam dışında bırakılması gerektiğini söyledi. Aksi halde ticaretin sürdürülebilirliğinin ciddi zarar göreceğini ifade etti.
Öksüz, sektörün önünü açmak için yeni bir yol haritasına ihtiyaç olduğunu vurgulayarak; teknolojik dönüşüm, markalaşma, teknik tekstil ve sürdürülebilir üretim alanlarına yatırım yapılmadığı takdirde mevcut çıkmazdan çıkmanın zor olacağını dile getirdi.
Tekstil merkezlerinde sessizlik hâkim
Kriz, İstanbul’un tekstil ticaretinin kalbi sayılan Merter, Osmanbey ve Laleli bölgelerinde de kendini net şekilde gösteriyor. Bir dönem yabancı alıcıların yoğunluk oluşturduğu bu merkezlerde çok sayıda mağaza ve showroom kapandı. Boşalan dükkânlara yeni kiracı bulunamazken, esnaf artan maliyetler, siparişlerdeki düşüş, finansman sıkıntıları ve yabancı alıcı trafiğindeki sert azalış nedeniyle işlerin durma noktasına geldiğini belirtiyor.
Özellikle Rusya, Ukrayna, Kazakistan, Gürcistan ve Orta Asya ülkelerinden gelen alıcı sayısındaki düşüşün ticareti ciddi biçimde etkilediği ifade edilirken, bir zamanlar gün boyu süren hareketliliğin yerini sessiz sokaklar ve kapalı kepenkler aldığı gözlemleniyor.
215 bin kişi işsiz kaldı, TGSD Başkanı anlattı: Tekstilin feryadı!
