Yazdır
Finansıngundemi.com
ABD’de kapitalizmin önümüzdeki 50 yıldaki geleceği, alanının önde gelen ekonomistleri ve tarihçilerinin analizleriyle gündemde. 1975’ten bu yana yaşanan büyük ekonomik dalgaların, internet devrimi, 2008 krizi, pandemi ve korumacılık gibi şokların çoğu zaman öngörülemez olduğuna dikkat çeken uzmanlar, yeni bir yarım asırlık bakış sundu. İşte uzmanların tespitleri ve beklentileri:
YAPAY ZEKA DÖNEMİ
MIT’den Nobel ödüllü Daron Acemoglu, ABD’yi yapay zekâ ve otomasyonun şekillendireceği bir geleceğin beklediğini savunuyor. Acemoglu’ya göre, teknoloji devlerinin hakimiyetinin pekiştiği bir ortamda büyük eşitsizliklerin doğabileceği uyarısı öne çıkıyor. Eğer yapay zekâ “iş odaklı” ve insanı güçlendiren şekilde kullanılırsa, üretkenlikte sıçrama ve fırsat eşitliğinde iyileşme mümkün. Ancak mevcut trende göre distopik bir senaryonun ağır bastığı da vurgulanıyor.
KAMU VE KAPİTALİZMİN DANSI
Stanford Üniversitesi’nden Jennifer Burns, 50 yıl sonra dahi Amerikan kapitalizminin inovasyon odaklı büyümesini koruyacağını belirtirken, asıl dönüşümün devlet ile piyasa arasındaki bağlantıda yaşanacağını söylüyor. Burns’e göre, bütçe açıkları ve jeopolitik baskılarla şekillenen yeni ABD devleti, Silikon Vadisi’nin teknolojik atılımlarını ve daha esnek bir bürokrasi anlayışını benimseyecek. Doların uluslararası gücü zayıflarken, alternatif finans sistemleri ve yeni ekonomik kutuplar ortaya çıkacak.
REFAH DAĞILIMI
Ekonomist Oren Cass, kapitalizmin sermayeyi toplumsal refaha yönlendiren bir modele dönüşmemesi halinde, ciddi bir çöküş riskiyle karşı karşıya olduğuna dikkat çekiyor. Finansal spekülasyon ve teknoloji odaklı rantın öne çıkarılması, toplumsal huzursuzlukları büyütürken; Cass, üretimi ve yerel yatırımı teşvik eden, güçlü antitröst ve vatandaş odaklı politikalarla bir dönüşümün zorunlu olduğunu savunuyor.
KAMU-ÖZEL ORTAKLIĞI
Northwestern Üniversitesi’den Carola Frydman ise devlet ve özel sektör arasında yeni bir işbirliği modelinin doğacağını aktarıyor. Kritik sektörlerde rekabet ve inovasyonu artıracak modern düzenlemelerle birlikte, odak noktası yarı iletkenlerden temiz enerjiye, savunmadan ileri imalata kadar stratejik yatırımlar olacak. Bu modelde devlet, koordinatör görevi üstlenecek ama piyasa gücü korunacak.
SOSYAL GÜVNLİK VE VERGİ REFORMU
Columbia Business School’un eski dekanı Glenn Hubbard, yapısal değişimleri göğüsleyebilecek güçlü bir sosyal güvenlik ağına işaret ediyor. İşsizliğe karşı bölgesel hibe programları, yepyeni eğitim ve sigorta mekanizmaları gündemde. Finansman için ise gelir vergilerinden vazgeçilip tüketim ve iş nakit akış vergilerine yönelim öngörülüyor. Korumacılığın zayıflamasıyla birlikte rekabet ve dış yatırımlar artacak.
ROBOTLAR VE HİZMET SEKTÖRÜ
Harvard’dan N. Gregory Mankiw, 50 yıl içinde Amerikanların alım gücünün iki katına çıkacağını, işlerin büyük kısmını robotların yapacağı ve eşitsizliğin varlığını sürdüreceğini belirtiyor. Daha kısa çalışma haftalarıyla birlikte, hizmet sektöründe hiç bilinmeyen yeni iş kolları ortaya çıkacak. Temel gelir gibi sosyal güvenlik uygulamaları ise genişleyecek.
ESNEK KAPİTALİZMİN GELECEĞİ
Ekonomi tarihçisi Joel Mokyr’e göre, kapitalizmin en güçlü yanı, değişime uyum becerisi. Yapay zekâ ve yeni teknolojiler yaşlanan topluma sağlık ve refah sunacak, iklim değişikliğiyle mücadelede inovatif çözümler öne çıkacak. Piyasalar tarımdan eğitime, sağlık hizmetlerinden inşaata kadar yeni fırsatlarla şekillenecek.
Ünlü ekonomist Hakan Kara'dan dikkat çeken Fed yorumu
Çin ekonomisinde üretim, tüketim ve yatırımlar yavaşlıyor