Rusya’da son üç yılda kamulaştırılan ya da geçici olarak devlet kontrolüne alınan mal varlıklarının toplam değeri 3,9 trilyon rubleye (yaklaşık 50 milyar dolar) yükseldi. Kommersant gazetesine göre, bu miktar Rusya’nın federal bütçesinin bir aylık giderine ya da ülkenin Gayrisafi Yurtiçi Hasılası'nın (GSYİH) yaklaşık %2’sine denk geliyor.
"Kale Ekonomisi"ne doğru bir geçiş
NSP hukuk bürosunun yayımladığı değerlendirme raporunda, söz konusu kamulaştırmaların Rusya’nın açık piyasa düzeninden daha kapalı ve kontrolcü bir modele, yani "kale ekonomisi"ne yöneldiğini gösterdiği belirtiliyor. Stratejik önem taşıyan sektörlerdeki özel şirketlerin devlet denetimine alınması, çoğunlukla ulusal ekonomik güvenliğin sağlanması gerekçesiyle gerçekleştiriliyor.
Kamulaştırmaların gerekçeleri ve hedef alanları
Kamu mülkiyetine aktarılan varlıkların 1,5 trilyon rublesi stratejik firmalarla ilgili düzenlemelerle ilişkilendirilirken, 1 trilyon ruble yolsuzlukla mücadele kapsamında el konuldu. Diğer taraftan, 385 milyar rublelik bölüm özelleştirme ihlalleri sebebiyle, geri kalan kısmı ise kötü yönetişim, düşük verimlilik ve aşırı eğilimli faaliyetlerle ilintili olarak devlete geçirildi. Hükümet, özellikle "dost olmayan" ülkelerle bağlantılı yahut yurtdışında konumlanan mülkleri yakın takibe aldı. Son bir yılda, doğrudan el koyulamayan yabancı yatırım koruması altındaki şirket sayısı 9’dan 16’ya çıktı. Bu firmalar süresiz biçimde devlet mülkiyet kurumu Rosimuşestvo'nun yönetimine verildi.
Millileştirme hız kazanıyor, yargı süreçleri hızlı ilerliyor
Kommersant’ın görüştüğü uzmanlara göre bu gelişmeler, alttan alta yürüyen bir tür kamulaştırma süreci olan “sürünen millileştirme” şeklinde nitelendiriliyor. Yargı kararları çoğunlukla tek duruşmada sonuçlandırılırken, mal mülkiyeti devri ortalama iki ay içinde tamamlanıyor. Mahkemeler, ikinci vatandaşlık, yurtdışında edinilmiş varlıklar ve "dost olmayan" ülkelere yapılan temettü ödemeleri gibi unsurları mülkiyetin el değiştirmesi için gerekçe kabul ediyor. Özellikle savunma, kimya, ilaç ve taşımacılık alanında faaliyet gösteren şirketlerin hedefte olduğu gözlemleniyor.
Yabancı bağlantılara sınırlama, devlet ortaklarına teşvik
Hukuk çevreleri, girişimcilere uluslararası bağlantılarını asgariye indirmeleri ve mümkünse devletle ilişkilendirilebilecek ortakları işlerine dahil etmeleri yönünde uyarılarda bulunuyor. Uzmanlara göre bu gelişmeler, Rusya’nın ekonomik yapısında köklü bir dönüşümün habercisi. Öte yandan Moskova yönetimi, Batılı ülkelerdeki Rus varlıklarının benzer şekilde müsadere edilmesi riskine karşı, yabancı yatırımlara yönelik müdahaleleri ölçülü biçimde uygulamaya çalışıyor.
Rusya'da 500 milyon dolarlık havacılık zararı!
Rusya'dan Visa ve Mastercard hamlesi!
Rusya'nın kasası yüzde 12 büyüdü
Rusya'nın 'altın devi' devletleştiriliyor
Rusya, Akkuyu’daki payını satıyor