Yazdır
İran'ın misilleme olarak İsrail'in Dimona kenti yakınlarında yer alan nükleer araştırma merkezini vurabileceğine yönelik iddialar, 1986'da İsrailli nükleer teknisyen Mordehay Vanunu'nun tesiste kapsamlı nükleer silah programı yürütüldüğünü ifşa etmesini hatırlattı.
İsrail'in 13 Haziran'da başlattığı ve ABD'nin dün dahil olduğu saldırılarda İran'ın pek çok kentindeki nükleer tesisler hedef alındı.
Saldırılarda İran'ın "nükleer silah üretmesinin önüne geçme" vurgusu yapan İsrail'in, nükleer silaha sahip olduğunu doğrulamamasına ya da yalanlamamasına rağmen dünyada nükleer silah sahibi 9 ülkeden biri olduğu biliniyor.
İsrail ayrıca Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması'na (NPT) taraf olmayarak kendini Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) denetim programından muaf tutmasıyla da eleştirilerin odağı haline geldi.
İranlı üst düzey bir yetkilinin Katar merkezli Al Jazeera televizyonuna verdiği demeçte, savaşın yeni boyuta taşınması halinde İsrail'in Dimona nükleer reaktörünü hedef alabileceklerini ifade etmesi ise gözleri bu tesise çevirdi.
İran tarafından yayımlandığı öne sürülen görüntülerde, Dimona'daki tesisin kuş bakışı temsilinin gösterilmesi de buranın hedef alınıp alınmayacağı yönündeki soru işaretlerini artırdı.
Misilleme ihtimalleri, İsrail'in nükleer araştırmalar için kullanıldığını savunduğu bu nükleer tesiste yürütülen kapsamlı silahlanma programının detaylarını 1986'da ifşa eden Vanunu'yu akıllara getirdi.
Dimona'daki tesiste 9 yıl çalıştı
Mordehay Vanunu, İsrail'in güneyindeki Negev Çölü'ndeki Dimona kenti yakınlarında bulunan nükleer araştırma merkezinde 1976 yılında çalışmaya başladı.
Çalışmaya devam ederken 1979'da Ben-Gurion Üniversitesinde felsefe ve coğrafya öğrenimine başlayan Vanunu, ikinci kez üniversite okuduğu bu yıllarda Filistinlilere eşit haklar verilmesini ve bağımsız Filistin devleti kurulmasını savundu.
İsrail'in askeri operasyonlarına karşıt tutumu artan Vanunu'nun, 1985'teki bir toplu işten çıkarma sırasında Dimona'daki işine son verildi.
Vanunu, işten çıkarılmasından aylar sonra İngiltere'nin başkenti Londra'da Sunday Times gazetesine verdiği bilgiler ve tesiste gizlice çekilmiş fotoğraflarla dünyayı ayağa kaldırdı.
İsrail'in nükleer silah kapasitesini ifşa etti
Sunday Times gazetesinde 5 Ekim 1986'da yayımlanan haberde Vanunu, İsrail'in nükleer programının sanılandan daha kapsamlı olduğunu, Dimona'daki tesiste 100 ila 200 arası nükleer silah üreterek o yılların nükleer güçleri arasında aslında ön sıralarda yer aldığını ortaya çıkardı.
Haberde, nükleer tesisin dışarıdan görünenden daha büyük olmasının ve yerin altına uzanan katları bulunmasının yanı sıra İsrail'in yılda 10 nükleer bomba üretme kapasitesine sahip olduğu kaydedildi.
Vanunu, haberin yayımlanmasından kısa süre sonra kayıplara karıştı ve sonradan bir randevu için Londra'dan ayrılarak İtalya'nın başkenti Roma'ya gittiği anlaşıldı.
Burada İsrail dış istihbarat servisi Mossad tarafından gizli bir operasyonla tuzağa düşürülen Vanunu, kaçırılarak İsrail'e götürüldü.
Vanunu, Mart 1988'de casusluk ve vatana ihanet suçlamasıyla 18 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Cezasının büyük kısmını tek kişilik ve küçük bir hücrede geçiren Vanunu'nun hapis koşulları, uluslararası arenada tepki topladı.
Tahliyesinin ardından zor koşullarda yaşıyor
Şu an 70 yaşındaki Vanunu, Nisan 2004'te şartlı tahliyeyle serbest bırakılsa da İsrail hükümeti tarafından sıkı koşullara tabi tutuluyor.
Pasaportu elinden alınan ve ülkeden çıkışı yasaklanan Vanunu, kendisi için belirlenen bir yerde ikamet etmek zorunda bırakılıyor.
Yabancılarla konuşmasına ve elçilik binalarına yaklaşmasına izin verilmeyen Vanunu, şartlı tahliye kurallarını ihlal ettiği gerekçesiyle 2010'da 4 ay daha hapis yattı.
Rusya: İran halkına yardım için çaba sarf ediyoruz
İran’dan füze yağmuru: Aşdod vuruldu, elektrikler kesildi
İran, Mossad casusunu idam etti
İsrail'den İran'daki askeri tesislere saldırı