Endüstriyel tarımda yaygın olarak kullanılan pestisitler, ürünleri bakteri, virüs ve haşerelere karşı korumayı amaçlayan kimyasal ve biyolojik maddelerden oluşuyor. Ancak bu maddelerin tarımsal ürünlerde kalıntı olarak kalması, insan sağlığı açısından ciddi tehlikeler barındırıyor.
Medyatava yazarı Mehmet Emin Güneş’in köşe yazısında aktardığı bilgilere göre, pestisitler sinir sistemine etki ederek Parkinson ve Alzheimer gibi nörolojik hastalıklara yol açabiliyor. Aynı zamanda bağışıklık sistemini zayıflatarak kronik hastalıklara neden olabiliyor. Hormon dengesini bozarak çeşitli hormonal rahatsızlıklara ve üreme sağlığında bozulmalara da sebep olabildiği belirtiliyor.
Kansere yol açabiliyor
Pestisitler, yalnızca tarım ürünlerinde kalıntı olarak değil, aynı zamanda solunum ve cilt teması yoluyla da insan sağlığını tehdit ediyor. Uzun süreli ve yoğun pestisit maruziyetinin lösemi, multipl miyelom, akciğer, pankreas ve lenfoma gibi kanser türlerine yatkınlığı artırdığına dair bilimsel çalışmalar bulunuyor.
Pestisitlerin püskürtme, gaz, toprak karıştırma veya yemlere katma gibi çeşitli yollarla uygulanması, özellikle tarım işçileri ve böcek ilaçlayıcıları için ciddi bir risk oluşturuyor. Dikkatsizce yapılan ilaçlamalar sonrası maruz kalan kişilerde kusma, ishal, terleme, çarpıntı, nefes darlığı ve boğulma hissi gibi belirtilerle akut zehirlenme vakaları görülebiliyor. Bu maddelerle kirlenmiş çevresel ortamlardan da bulaş yaşanabildiği vurgulanıyor.
Pestisitlerden korunma yolları
Uzmanlar, pestisitlerin zararlı etkilerinden korunmak için özellikle tarım işçileri ve böcek ilaçlamasıyla uğraşan kişilerin mutlaka koruyucu ekipman kullanmaları gerektiğini vurguluyor. Ayrıca, ilaçlama sonrası ürünlerin hemen hasat edilmemesi ve pestisitlerin uygun dozda, kontrollü aralıklarla uygulanması büyük önem taşıyor.
Hamileler ve çocuklar ise pestisit maruziyetine karşı en hassas gruplar arasında yer alıyor. Uzmanlar, evde kullanılan haşere ilaçlarının çocukların erişemeyeceği yerlerde saklanması gerektiğini belirtiyor. Pestisitler, çocuklarda astım gibi solunum yolu hastalıklarına, anne karnındaki bebeklerde ise zihinsel ve fiziksel gelişim bozukluklarına yol açabiliyor.
Gıdaları yıkamak yeterli mi?
Gıdalardaki pestisit kalıntılarından korunmak için doğru temizlik yöntemleri büyük önem taşıyor. Uzmanlar, meyve ve sebzelerin en az 10-15 dakika suda bekletildikten sonra ovarak bol suyla yıkanmasının, kalıntılardan arınmada etkili olduğunu belirtiyor.
Bir litre suya eklenen bir tatlı kaşığı karbonat ya da bir çay bardağı sirke, pestisitlerin temizlenmesine yardımcı oluyor. Salatalık, elma ve armut gibi kabuklu meyve-sebzelerin kabuklarının soyulması da kalıntılardan arınmada en etkili fiziksel yöntemler arasında yer alıyor.
Ayrıca, pestisit kullanımının daha düşük seviyelerde olduğu organik sertifikalı ürünlerin tercih edilmesi, sağlık risklerini azaltmak açısından öneriliyor.
Aşırı pestisitli konserve fasulyeler geri çağrılıyor
Bakanlıktan gıdalardaki pestisit kalıntılarına ilişkin düzenleme
AB, pestisit kullanımını azaltmayacak
Tarımda pestisit ve kimyasal gübre kullanımı azaltılacak
Meyve ve sebzelerde 'pestisit' tehlikesi
AB, Türkiye’den ithal edilen gıdaların üzerindeki toksin ve pestisit kontrolünü yoğunlaştıracak