Koronasız günler ne zaman gelecek?
Kovid-19 salgını son iki aydır gündemimizin tam ortasına öyle bir oturdu ki başka hiçbir şey konuşamaz olduk. Dünya nüfusu evden dışarı çıkamıyor, şehirler terkedilmiş gibi, ekonomi durma noktasına geldi. Tüm sosyal aktiviteler ya ertelendi ya iptal edildi. Oteller, restoranlar bomboş. Gökyüzünde görmeye alışkın olduğumuz uçaklar şimdi hangarlarına çekilmiş bekliyor. Ekonomik aktivite o kadar yavaşladı ki ellerindeki ürünü saklayacak yer bulamayan petrol satıcıları alıcılara üste para vermeye başladı. Hal böyleyken herkes merakla tek bir sorunun cevabını arıyor: Bu durum daha ne kadar böyle devam edecek?
1918 yılındaki İspanyol Gribi'nden bu yana tarih bu derece etkili bir salgını defterine kaydetmemişti. Yolculuğuna Çin’in Wuhan şehrinden başlayan Korona virüs kısa süre zarfında tüm dünyayı etkisi altına aldı. Bulaşma riskini en aza indirmek amacıyla hali hazırda tüm dünyada sokağa çıkma yasağı dahil katı tedbirler uygulanıyor. Harcanan tüm çabalara rağmen bu yeni arkadaşın yakamızı ne zaman bırakacağına dair kimse net bir şey söyleyemiyor. Elimizdeki tek veri hastalığın seyrine ilişkin devlet otoriteleri tarafından açıklanan sayılar.
Türkiye’de de Sağlık Bakanlığı 10 Mart’tan bu yana Korona virüse ilişkin verileri yayınlıyor. İlk başta sadece yeni vaka sayısı ile vefat sayısı açıklanırken, bu verilere 24 Mart’tan itibaren yapılan test sayısı ile iyileşen hasta sayısı da eklendi. Bu aralar dış dünyaya açılan tek penceremiz internet ve medya üzerinden yapılan yayınlar. Her ne kadar bu platformlarda bilgi aktaran bilim adamlarının sözleri çok daha önemliyse de benim gibi sayılarla haşır neşir olmayı seven biri iki aya yakın bir süredir biriken bir zaman serisini görünce analiz yapmaktan kendini alamıyor. Hal böyle olunca ben de kendimi tutamadım ve bu salgının ülkemizde ne zaman sonlanabileceğine dair bir analiz yapıp sizlerle paylaşmak istedim.
Öncelikle birçok platformda paylaşılan toplam vaka ve toplam vefat sayılarına bir bakalım. Genellikle bu grafikte her iki veri için de aynı ölçeklendirme kullanılıyor. İki verinin aldığı değerler birbirinden çok farklı olduğu için ben öyle yapmadım ve iki veriyi farklı ölçeklendirmeyle aynı grafikte gösterdim. Görmüş olduğunuz gibi toplam vaka sayısı eğrisi uzun süre toplam vefat sayısı eğrisinin üzerinde seyretmiş ve 25 Nisan’dan sonra bu eğrinin altına düşmüş. Kabaca ifade etmek gerekirse toplam vaka sayısındaki artış hızı bu tarihten sonra toplam vefat sayısındaki artış hızının altına düşmüş. Korona virüse yakalanan bir hastanın belirli bir tedavi süresi sonunda iyileştiği veya vefat ettiği düşünülürse iyileşen hasta sayısı ile vefat sayısının gecikmeli veriler olduğunu söyleyebiliriz. Bu durumda toplam vaka sayısındaki artış hızı yavaşlamaya başlamışsa bir süre sonra toplam vefat sayısındaki artış hızı da yavaşlayacaktır. BU BİRİNCİ İYİ HABER!
Şimdi bir de yeni vaka sayısı ile iyileşen hasta sayısını karşılaştıralım. Gördüğünüz gibi yeni vaka sayısı 11 Nisan’da zirve yaptıktan sonra düşüşe geçmeye başlamış. İyileşen hasta sayısı ise özellikle 15 Nisan’dan itibaren hızla yükselmiş ve 24 Nisan’da yeni vaka sayısını yakalayıp geçmiş. Bu şu demek: 24 Nisan öncesinde iyileşen hasta sayısı yeni gelen hasta sayısından az olduğu için Korona virüsle mücadele etmekte olan hasta sayımız durmadan artıyordu. 24 Nisan’dan sonra ise iyileşen hasta sayımızdan daha az yeni hasta geldiği için Korona virüsle mücadele etmekte olan hasta sayımız giderek azalıyor. BU İKİNCİ İYİ HABER!
Şimdi biraz da teknik analiz yapalım. Yukarıdaki grafikte günlük vaka sayısının seyri görülüyor. Günlük vaka sayılarını 7 günlük hareketli ortalama ve virüsün kuluçka süresi olarak açıklanan 14 günlük hareketli ortalama ile karşılaştıralım. Teknik analiz yapanlar bilir, zaman serisi hareketli ortalamaların üzerindeyse yukarı yönlü bir trendden bahsedilir. Grafikten de görüleceği üzere günlük vaka sayısı 16 Nisan’da 7 günlük hareketli ortalamaya eşitlenmiş. 7 günlük kısa vadeli hareketli ortalama ise 22 Nisan’dan sonra 14 günlük uzun vadeli hareketli ortalamanın altına düşmüş. Diğer bir ifadeyle 22 Nisan’dan sonra aşağı yönlü bir trend başlamış. Her ne kadar grafikte 27 ve 28 Nisan’da vaka sayısı yükselmiş gibi görünse de bu yapılan test sayısıyla ilgili bir durum, sizi yanıltmasın. BU ÜÇÜNCÜ İYİ HABER!
Sağlık Bakanlığı tarafından günlük olarak açıklanan verilerde test sayıları değişkenlik gösterdiği için yeni vaka sayısı yapılan test sayısına bağımlı bir veri. Bu nedenle sadece günlük vaka sayılarını analiz etmek biraz önce de söylediğim gibi yanıltıcı olabilir. Seriyi daha anlamlı bir hale getirmek için her 100 test başına tespit edilen vaka sayını hesaplayabiliriz. Yukarıdaki son grafik bu düzeltilmiş veriyi gösteriyor. Görüldüğü üzere 27 Mart’tan bu yana yapılan her 100 testte tespit edilen vaka sayısında istikrarlı bir azalma var. BU DÖRDÜNCÜ İYİ HABER!
Şimdi gelelim en önemli soruya: Ne zaman bitecek bu azap? Son grafik üzerinden bir tahminleme yapalım ve grafiğe bir trend doğrusu ekleyelim. Bu doğru öyle bir doğru ki her bir gözlem değeri çizdiğimiz bu doğruya en yakın konumda bulunuyor. Daha teknik bir ifade ile bu doğru hata kareleri toplamının en az olduğu noktaları birleştiriyor. İşte çizdiğimiz bu doğrunun fonksiyonunu kullanarak ileriye yönelik tahmin yapabiliriz. Sizlerin de gördüğü gibi trend doğrusu sıfır değerine 26 Mayıs’ta ulaşıyor. Bu demektir ki koşullar aynı şekilde devam ederse geçmiş verilerin ışığında 26 Mayıs’ta yeni vaka sayısı sıfıra ulaşabilir.
Öyle görünüyor ki Ramazan Bayramı’nın son gününe denk düşen 26 Mayıs’ta bu beladan kurtulabiliriz. Ancak yine de unutmamak lazım ki bu tahmin sadece mevcut tedbirlerin aynı disiplinle uygulandığı bir durumda geçerli olabilir. Eğer şimdiden rahatlar ve tedbir almayı elden bırakırsak kendimizi çok daha vahim bir durumun içinde bulabiliriz. Bu nedenle işi sağlama alalım, yetkilileri dinleyelim, kurallara uyalım. En önemlisi evde kalalım. Evde kalalım ki 26 Mayıs’ta hep birlikte çifte bayram yaşayabilelim. Sağlıkla kalın.
Saygılarımla,
-
i.alper rodoplu01 Mart 2021 17:20
çok anlamsız bir yazısağlık bakanlıgı sitesindeki notlar daha doyurucu
-
Duran Tüfek 23 Ekim 2020 09:53
He he sıfırlarız bu kafayla
-
azmi09 Mayıs 2020 17:13
Açalım imara Sit alanlarını,bakir koyları, alalım köylerin ellerinden dereleri Hesler yapalım, ormanlara acımayalım,doğayı mahfedelim......sonra virüsle başedemiyoruz, diyelim (6) (6) (6)
-
Melih Diril04 Mayıs 2020 12:34
Gökhancığım güzel bir yazı kalemine sağlık ilave olarak şunu belirtmeliyimki önümüzdeki dönemin en önemli belirleyici parametresi tüketici davranışlarındaki değişiklikler olacaktır korku ve güven endeksleri tüm dünyada dip yapmış durumda bu güvenin geri gelmesi uzun bir zaman alacak bir diğer konu tedarik zincirinin ciddi anlamda bozulması örneğin otomotiv sektöründe küçük bir parçanın tedarikinin aksaması aracın bantta beklemesine neden olur bir çok küçük işletme iflasın eşiğinde bence bildiğimiz her şey yeniden yazılacak yeni bir dünyaya hazırlanmalıyız bunun içinde kasırganın dinmesini bekleyeceğiz ve hasar ne olmuş bunu görmemiz gerekiyor
-
ali gidene 04 Mayıs 2020 01:49
Sağlık bakanı başarısız ekonomiyi kendisi yönetiyor dolar 7 TL bu zararları kim ödeyecek
-
Yavuzakbaba04 Mayıs 2020 00:31
Herkes hayal goruyor en az 3 yili var
-
Yavuz akbaba03 Mayıs 2020 18:34
Babayi gelir koronasiz en az 3 yili var
-
Selim03 Mayıs 2020 17:28
Tamamen bitmesi , ilaç bulunmayınca zor derim. Ayrıca iyileşen hasta tekrar hastalanabiliyor deniliyor. Gizli taşıyıcılar var deniliyor, Ayrıca baya tehlikeli ve birden bire çok sayıda kişiye bulaşabiliyor. Bunları konuşmak için bence çok erken derim. Belki azalabilir, şu ana kadar iyi gidişat görünüyor, ancak en ufak boşlukta artabilir hiç rehavete kapılmamak lazım bence. Ben fazla iyimser gördüm açıklamayı
-
Şerafettin tatarlı03 Mayıs 2020 14:42
Allah razı olsun gönlümüze bir ferahlık gönderdin ömrün uzun yuvan mutlu olsun hoşça kal
-
tyson fury03 Mayıs 2020 14:16
veriler doğruyla analiz çok güzelde,acaba veriler doğru mu!?
-
Nuri Şener TIĞLI 03 Mayıs 2020 13:11
Allah akıl versin. Dolar analizi yapıyor sanki.
-
KERİM03 Mayıs 2020 09:01
GÜZEL FİKİRLE ANALİZ YAPMIŞSINIZ ELİNİZE SAĞLIK.PEKİ MACD MOM RSI VS İLEDE BİR ANALİZ YAPABİLİRMİSİNİZ AYRICA ÖLÜM HAÇI HANGİ DURUMLARDA OLUŞABİLİR..
-
Gülay Toptaş02 Mayıs 2020 22:26
İlgiyle okudum Gökhan bey...son duruma dair genel bir bilgi edindim..tşk..
-
Hakkı sagduyar02 Mayıs 2020 19:21
Ula gardaş bunun altından bı Çapanoğlu çıkacak ama ne bakalım basimiza ne çorap örecekler. Tek çare dünyanın bütün halkları birlesmeli
-
pazarci02 Mayıs 2020 17:51
ahmak kafalara duyurulur,bu virusmudur nedir bu yagmur deyil ki yagmur gibi kesildigi an dursun,ve dunya /duzeni/hayati hicbirzaman ayni olmayacak....en azindan ilk bes sene
-
salim02 Mayıs 2020 17:02
turizm-havacılık-restorant uçar o zaman.
-
şeref gocmen03 Mayıs 2020 18:44
uçmak ne kelime uzaya fırlar.aklını kirayamı verdin be kardeşim.dünya duruyor.alışkanlıklar degişiyor.saydıgın şirketler varlıgını koruyabilirse büyük başarı
-
..02 Mayıs 2020 16:24
umarım bu tarihte biter
-
Yorum02 Mayıs 2020 15:59
Güzel bir analiz, emeğinize sağlık, o halde hep beraber bayram sonuna kadar dişimizi sıkacağız
- 17 Ocak 2024, Çarşamba Devamını Oku
-
02 Mayıs 2020, Cumartesi
Koronasız günler ne zaman gelecek?
Devamını Oku -
06 Ağustos 2018, Pazartesi
BOTAŞ elindeki papazı elektrik santrallerine geçirdi
Devamını Oku -
30 Nisan 2018, Pazartesi
Dövizle borçlanmada yeni dönem 2 Mayıs'ta başlıyor
Devamını Oku -
29 Ocak 2018, Pazartesi
Alacak tahsili problemine yeni bir çözüm önerisi
Devamını Oku -
13 Kasım 2017, Pazartesi
Bırakın bu millet kendi köprüsünü kendi yapsın
Devamını Oku - 22 Şubat 2017, Çarşamba Devamını Oku
-
05 Aralık 2016, Pazartesi
Şimdi dövize endeksli sıfır faizli tahvil zamanı!
Devamını Oku -
31 Ekim 2016, Pazartesi
Borsa yatırımcısı rasyonel davranıştan ne anlar?
Devamını Oku -
29 Ağustos 2016, Pazartesi
Paranın değeri bir varmış, bir yokmuş…
Devamını Oku
- BANKA HİSSELERİ
-
Hisse Fiyat Değişim(%) Piyasa Değeri